“เพื่อสุขภาพ” ชุมชนสุขภาพ เรื่องราวตรงใจ ตอบโจทย์ทุกช่วงวัย รุ่นไหนก็รัก ♡
Functional Food คือ อะไร ? ช่วยเสริมสุขภาพ และลดความเสี่ยงการเกิดโรคได้จริงมั้ย ?
การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศอย่างใหญ่ทั่วโลก วิกฤตการณ์การระบาดโรคโควิด-19 และสถานการณ์โลกที่กำลังเข้าสู่ศตวรรษแห่ง ผู้สูงอายุ ทำให้ผู้คนหันมาใส่ใจดูแลสุขภาพมากขึ้น ส่งผลให้ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เทรนด์อาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย มีการศึกษาเพื่อแสดงผลของอาหารที่ต่อสุขภาพมนุษย์อย่างจริงจังและหลากหลาย งานวิจัยต่างๆ แสดงให้เห็นถึงประโยชน์ของสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพที่มีอยู่ในอาหาร ตัวอย่างเช่น โปรไบโอติกและเส้นใยมีความสำคัญต่อการรักษาสุขภาพของลำไส้ สารต้านอนุมูลอิสระและโพลีฟีนอลช่วยขจัดอนุมูลอิสระ ฟลาโวนอยด์มีคุณสมบัติต่อต้านสารก่อมะเร็ง และอาหารอีกมากมายที่มีประโยชน์ในการรักษาสุขภาพ ป้องกันโรค จนเกิดเป็นความรู้ด้าน Functional Food ที่เพื่อสุขภาพจะพาทุกคนไปรู้จักกันในบทความนี้
ทำความรู้จัก Functional Food คือ อาหารที่ลดความเสี่ยงการเกิดโรคจริงหรือ ?
อาหารเพื่อสุขภาพในปัจจุบันไม่ได้หมายถึงเพียงแค่การรับประทานผักผลไม้เท่านั้น แต่ยังรวมถึงอาหารที่ถูกพัฒนาให้มีคุณประโยชน์เพิ่มเติมที่เรียกว่า Functional Food หรืออาหารเชิงหน้าที่ ซึ่งเป็นอาหารที่ผ่านการวิจัยและพัฒนาให้มีคุณสมบัติพิเศษนอกเหนือจากคุณค่าทางโภชนาการพื้นฐาน โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อส่งเสริมสุขภาพและลดความเสี่ยงในการเกิดโรคต่างๆ อาหารกลุ่มนี้จึงเป็นทางเลือกสำหรับผู้ที่ใส่ใจสุขภาพและต้องการดูแลตัวเองด้วยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์เฉพาะทาง เรามาทำความเข้าใจเรื่องนี้กันมากขึ้นกันค่ะ
Functional Food คืออะไร?
อาหารฟังก์ชัน หรือ Functional Food คือ ผลิตภัณฑ์อาหารที่นอกเหนือจากประโยชน์ตามปกติของอาหาร ที่ให้พลังงาน ให้สารอาหารพื้นฐาน ให้ความอิ่มอร่อย ความสุขใจในการกินแล้ว ยังมีคุณสมบัติช่วยส่งเสริมสุขภาพจากส่วนประกอบที่เป็นสารออกฤทธิ์ที่มีอยู่ในอาหารนั้นๆ ไม่ว่าจะเป็นผลในการส่งเสริมสุขภาพ ลดความเสี่ยงในการเกิดโรค ส่งเสริมระบบภูมิคุ้มกัน ชะลอการเสื่อมโทรมของอวัยวะ รวมทั้งบําบัดหรือลดอาการของโรคที่เกิดจากความผิดปกติของร่างกาย
โดยอาหารเหล่านี้มักมีส่วนประกอบของสารที่มีประโยชน์เพิ่มเติม เช่น ใยอาหาร วิตามิน แร่ธาตุ หรือสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพที่ส่งผลดีต่อร่างกาย แนวคิดนี้มีต้นกำเนิดในญี่ปุ่นในช่วงทศวรรษ 1980 เมื่อหน่วยงานของรัฐออกการรับรองอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายที่ทำให้สุขภาพของประชากรทั่วไปดีขึ้น ตัวอย่างบางส่วน ได้แก่ อาหารที่เสริมวิตามิน แร่ธาตุ โปรไบโอติก หรือไฟเบอร์ (ดูไอเดียอาหารที่มีไฟเบอร์สูงได้อีก) ส่วนผสมที่อุดมด้วยสารอาหาร เช่น ผลไม้ ผัก ถั่ว เมล็ดพืช และธัญพืช เป็นอาหารฟังก์ชันเช่นกัน เช่น ข้าวโอ๊ตมีเส้นใยชนิดหนึ่งที่เรียกว่าเบต้ากลูแคน ซึ่งช่วยลดการอักเสบ เสริมการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน และปรับปรุงสุขภาพของหัวใจ ส่วน ผักและผลไม้ก็เต็มไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ ซึ่งเป็นสารประกอบที่เป็นประโยชน์ที่ช่วยป้องกันโรค
ชนิดของ Functional Food มีอะไรบ้าง ? มีความแตกต่างจากอาหารเสริมอื่นๆ อย่างไร ?
ถึงแม้สารประกอบที่มีประโยชน์ของ Functional Food คือ ตัวเดียวกันกับที่เรารู้จักใน อาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพแบบอื่นๆ หรือ อาหารเสริมต่างๆ แต่ อาหารฟังก์ชันก็มีลักษณะเฉพาะออกไป คือ ต้องอยู่ในรูปอาหารเท่านั้น แบ่งออกเป็นสองประเภท ได้แก่
1. ประเภททั่วไป
ประเภทนี้ของ Functional Food คือ เป็นอาหารจากวัตถุดิบธรรมชาติที่มีคุณสมบัติเฉพาะที่ส่งผลดีต่อร่างกาย อุดมไปด้วยสารอาหารสำคัญ เช่น วิตามิน แร่ธาตุ สารต้านอนุมูลอิสระ และไขมันดี ตัวอย่างเช่น
- ผลไม้ : เบอร์รี่ กีวี ลูกแพร์ พีช แอปเปิล ส้ม กล้วย
- ผัก : บร็อคโคลี่ กะหล่ำดอก คะน้า ผักโขม บวบ
- ถั่ว : อัลมอนด์ , มะม่วงหิมพานต์, พิสตาชิโอ, ถั่วแมคคาเดเมีย, ถั่วบราซิล
- เมล็ดพืช : เมล็ดเจีย เมล็ดแฟลกซ์ เมล็ดป่าน เมล็ดฟักทอง
- พืชตระกูลถั่ว : ถั่วดำ ถั่วชิกพี ถั่วเนวี่ ถั่วเลนทิล
- ธัญพืชทั้งเมล็ด :ข้าวโอ๊ต ข้าวบาร์เลย์ ข้าวกล้อง
- อาหารทะเล : ปลาแซลมอน ปลาซาร์ดีน ปลาแอนโชวี่ ปลาแมคเคอเรล ปลาค็อด
- อาหารหมักดอง : เทมเป้ , คอมบูชา, กิมจิ, คีเฟอร์, ซาวเคราต์
- สมุนไพรและเครื่องเทศ : ขมิ้น, อบเชย, ขิง , พริกป่น
- เครื่องดื่ม : กาแฟ ชาเขียว ชาดำ
2. ประเภทปรุงแต่ง
ประเภทนี้ของ Fontional Food คือ อาหารทั่วๆ ไปที่มีคุณสมบัติธรรมดา แต่มีการปรับปรุงจากเดิมเพื่อให้มีผลต่อการสร้างเสริมสุขภาพ โดยมีทั้งการเติมสารอาหารเพิ่มเข้าไป หรือเอาส่วนที่ประโยชน์น้อยออกไป ซึ่งสามารถบริโภคเป็นอาหารประจำวันได้ โดยไม่มีข้อจำกัด ข้อบ่งชี้เหมือนยา เช่น อาหารและเครื่องดื่มที่เสริมด้วยวิตามินหรือแร่ธาตุต่างๆ ไข่ไก่เสริมโอเมก้า-3 นมผงผสมสารอาหารที่จำเป็นสำหรับทารก ซุปไข่ขาวทางการแพทย์ รวมถึงอาหารที่มีส่วนผสมของสมุนไพร จำพวกโสม เห็ดต่างๆ งา เป็นต้น
เกร็ดสุขภาพ : Functional Food คือ อาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ ซึ่งอาจเป็นวัตุดิบจากธรรมชาติโดยตรง หรือจะเป็นอาหารที่ปรุงแต่งให้มีคุณสมบัติในการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคก็ได้ ควรบริโภคอาหารฟังก์ชันเป็นส่วนหนึ่งของอาหารที่หลากหลายและสมดุล ไม่ควรพึ่งพาอาหารฟังก์ชันเพียงอย่างเดียวในการดูแลสุขภาพ การบริโภค Functional Food ควรทำควบคู่กับการรับประทานอาหารที่หลากหลายและการดูแลสุขภาพด้านอื่น เช่น การออกกำลังกาย และการพักผ่อนอย่างเพียงพอ เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด
ข้อควรระวัง :
- อย่าหลงเชื่อคำโฆษณาเกินจริง
- ควรศึกษาข้อมูลจากแหล่งที่เชื่อถือได้ เช่น งานวิจัยหรือคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ
Functional Food ไม่ใช่ “อาหารวิเศษ” แต่เป็นหนึ่งในเครื่องมือช่วยเสริมสุขภาพ หากรับประทานอย่างเหมาะสม จะช่วยลดความเสี่ยงโรคและทำให้ร่างกายแข็งแรงในระยะยาว!
รู้จัก ประโยชน์ของ Functional Food
อาหารฟังก์ชันมีประโยชน์ต่อสุขภาพหลายประการ
1. ป้องกันการขาดสารอาหาร
การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์หลากหลายชนิด ทำให้ร่างกายได้รับสารอาหารที่จำเป็นและป้องกันการขาดสารอาหาร Functional Food คือ อาหารมีประโยชน์ต่อสุขภาพมาก เพราะ นอกจากมีสารอาหารพื้นฐานที่สำคัญแล้ว ยังมีวิตามิน แร่ธาตุต่างๆ ไขมันดี และไฟเบอร์ในปริมาณสูง ทำให้มีประสิทธิภาพในการสร้างเสริมสารอาหารให้ร่างกาย การศึกษาพบว่านับตั้งแต่มีการนำแนวคิดอาหารฟังก์ชันเข้ามาใช้ อัตราการเกิด ภายะขาดสารอาหาร ลดลงอย่างมากทั่วโลก ตัวอย่างเช่น หลังจากที่มีการนำเกลือเสริมธาตุไอโอดีนเข้ามาใช้ อัตราการเกิดโรคคอพอกก็ลดลง และส่งผลต่อความฉลาดของเด็กที่ขาดไอโอดีนเป็นเวลานาน การเสริมสารอาหารยังใช้เพื่อป้องกันภาวะอื่นๆ ที่เกิดจากการขาดสารอาหาร เช่น โรคกระดูกอ่อน โรคโลหิตจาง ป็นต้น
2. ช่วยป้องกันโรค
Functional Food คือ สารอาหารสำคัญที่สามารถช่วยป้องกันโรค อาหารหลายชนิดอุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระเป็นพิเศษ ช่วยป้องกันความเสียหายของเซลล์ และโรคเรื้อรังกลุ่ม NCD บางชนิด เช่น โรคหัวใจ เบาหวาน และ มะเร็ง บางชนิดมีโอเมก้า3 สูง ซึ่งเป็นไขมันประเภทที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ ช่วยลดการอักเสบ กระตุ้นการทำงานของสมอง และส่งเสริมสุขภาพหัวใจ หลายชนิดมีไฟเบอร์ ช่วยควบคุมน้ำตาลในเลือดป้องกันโรคต่างๆ เช่น เบาหวาน โรคอ้วน โรคหัวใจ และโรคหลอดเลือดสมอง นอกจากนี้ ไฟเบอร์ยังช่วยป้องกันความผิดปกติของระบบย่อยอาหาร เช่น โรคไส้ติ่งอักเสบ แผลในกระเพาะอาหาร ริดสีดวงทวาร และกรดไหลย้อนได้อีกด้วย
3. ส่งเสริมการเจริญเติบโตและพัฒนาการอย่างเหมาะสม
สารอาหารบางชนิดมีความจำเป็นต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการที่เหมาะสมของทารกและเด็ก การรับประทาน Functional Food คือ การรับสารอาหารหลากหลายชนิด ซึ่งทำให้ร่างกายได้รับสารอาหารที่เพียงพอ มีสารอาหารเฉพาะที่สำคัญต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการ ตัวอย่างเช่น ธัญพืช เมล็ดพืช และแป้ง มักได้รับการเสริมด้วยวิตามินบี และกรดโฟลิก ที่จำเป็นต่อสุขภาพของทารกในครรภ์ ระดับกรดโฟลิกที่ต่ำอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อความผิดปกติของท่อประสาท ซึ่งอาจส่งผลต่อสมอง ไขสันหลัง หรือกระดูกสันหลัง การบริโภคกรดโฟลิกเพิ่มขึ้นลดการเกิดความผิดปกติของท่อประสาทได้ 50–70% สารอาหารอื่น ที่มีบทบาทสำคัญในการเจริญเติบโตและการพัฒนา ได้แก่ กรดไขมันโอเมก้า 3 ธาตุเหล็ก สังกะสี แคลเซียม และวิตามินบี12
เกร็ดสุขภาพ : การนำ Functional Food ไปใช้ในชีวิตประจำวัน อาจเริ่มจากการเลือกอาหารที่มีส่วนประกอบที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ เช่น การเลือกทานโยเกิร์ตที่มีโปรไบโอติก ดื่มชาเขียวเป็นประจำ หรือเพิ่มกระเทียมในเมนูอาหาร
Functional food คือ หมวดหมู่ของอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพหลายประการ ไม่เพียงแต่สามารถป้องกันการขาดสารอาหารเท่านั้น แต่ยังช่วยป้องกันโรคและส่งเสริมการเจริญเติบโตและพัฒนาการอย่างเหมาะสมอีกด้วย นอกจากการรับประทานอาหารเพื่อประโยชน์ในการทำกิจวัตรประจำวัน ได้รับพลังงานเพียงพอ ความอร่อยเพลินเพลินในกินแล้ว เพื่อสุขภาพที่ดีจึงควรรวม Functional Food เสริมเข้าไปในอาหารด้วยเสมอ
อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก : healthline.com, link.springer.com, nstda.or.th, fic.nfi.or.th
ติดตามเราได้ที่ … เฟสบุ๊ค : เกร็ดสุขภาพ
