“เพื่อสุขภาพ” ชุมชนสุขภาพ เรื่องราวตรงใจ ตอบโจทย์ทุกช่วงวัย รุ่นไหนก็รัก ♡
มะขามเทศ สรรพคุณ คืออะไร ? ทำไมถึงนิยมกินกัน ทั้งที่ราคาสูง !
มีใครชอบกินมะขามเทศกันบ้างไหมคะ ? มะขามเทศเป็นผลไม้รูปร่างดูแปลกตา มีลักษณะคล้ายกับมะขามหวานแต่ว่ามีฝักเป็นสีเขียว มีเนื้อสีขาว บ้างก็มีฝักสีแดงและมีเนื้อในเป็นสีชมพูอ่อน มะขามเทศเป็นผลไม้ท้องถิ่นของไทยและมีถิ่นกำเนิดอยู่ในประเทศไทย ปัจจุบันมีผู้นิยมหันมาบริโภคมะขามเทศกันมากขึ้น เนื่องจากขึ้นชื่อว่าเป็นผลไม้ที่ดีต่อสุขภาพและมีคุณประโยชน์มากมาย ทั้งยังมีราคาสูง โดยราคาขายมะขามเทศนั้น จะอยู่ที่กิโลกรัมละ 65 – 120 บาทเลยทีเดียว เพราะเหตุใดมะขามเทศถึงเป็นที่นิยมกันทั้งๆ ที่ถือว่าเป็นผลไม้ราคาสูง ? มะขามเทศ สรรพคุณ มีอะไรบ้าง ดีต่อสุขภาพอย่างไร ไปหาคำตอบพร้อมๆ กันเลยค่ะ
ชวนรู้จัก มะขามเทศ สรรพคุณ เด่นๆ ที่ทำให้ผลไม้ชนิดนี้เป็นที่นิยม
มะขามเทศ (Manila Tamarind) จัดอยู่ในพืชวงศ์ถั่ว มีถิ่นกำเนิดในประเทศไทย จัดว่าเป็นพืชพื้นเมืองของไทยชนิดหนึ่ง ปลูกกันทั่วไปตามต่างจังหวัด มีความทนทานต่อสภาพแวดล้อมเป็นอย่างมาก ไม่ค่อยพบโรคหรือแมลงศัตรู และเจริญเติบโตได้เร็ว ปัจจุบันมีการปลูกมะขามเทศพันธ์ุที่มีรสหวานเพื่อจำหน่ายมากขึ้น โดยแหล่งปลูกที่สำคัญของประเทศไทยคือ จังหวัดราชบุรี จังหวัดสมุทรสงคราม จังหวัดสมุทรสาคร และจังหวัดสระบุรี เป็นต้น
ผลของมะขามเทศที่นิยมนำมารับประทานกัน ฝักจะมีลักษณะโค้งเป็นวงกลม หรือเกือบเป็นวงกลม บางฝักโค้งเป็นวงแบบสปริง เปลือกฝักจะมีสีเขียว เมื่อฝักแก่จะเปลี่ยนเป็นสีชมพู สีแดงหรือสีแดงเข้ม สำหรับเนื้อข้างในที่นำมารับประทานนั้น ก็มีทั้งสีขาว สีชมพู หรือสีแดงเรื่อๆ ทำให้บางคนเรียกว่า มะขามเทศ สีชมพูนั่นเอง มะขามเทศถือเป็นพืชเศรษฐกิจระดับท้องถิ่น เกษตรกรจำนวนไม่น้อยนิยมปลูกมะขามเทศเป็นพืชเสริมรายได้ เนื่องจากมีราคาดี และนำไปใช้ประโยชน์อื่นๆ ได้หลากหลาย เช่น ปลูกเป็นรั้วเพราะมีแนวทรงพุ่มแน่น เมื่อต้นมีอายุมากขึ้น ก็สามารถนำเอาเนื้อไม้ไปใช้ประโยชน์อื่นๆ ได้ สำหรับฝักมะขามเทศ สรรพคุณโดดเด่นในด้านใดบ้าง ? ทำไมถึงนิยมรับประทานกันนั้น ไปดูกันเลยค่ะ
เกร็ดสุขภาพ : มะขามเทศ 100 กรัม ให้พลังงาน 78 แคลอรี่ มีคาร์โบไฮเดรต 18 กรัม ใยอาหาร 1.2 กรัม ไขมัน 0.4 กรัม และมีโปรตีน 3 กรัม และมีวิตามิน แร่ธาตุอีกหลายชนิด เช่น แคลเซียม ธาตุเหล็ก เบต้าแคโรทีน โคลีน แมกนีเซียม โพแทสเซียม วิตามินบี วิตามินซี วิตามินอี และวิตามินเค นับว่าเป็นผลไม้ที่เต็มไปด้วยคุณค่าทางสารอาหารมากมายเลยทีเดียว
มะขามเทศ สรรพคุณเด่นๆ มากด้วยประโยชน์หลากหลาย
1. ช่วยป้องกันและรักษาโรคเบาหวานได้
ในมะขามเทศมีสารที่เรียกว่าซาโปนิน ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ มีฤทธิ์ช่วยควบคุมน้ำตาลและไขมันในเลือดให้อยู่ในระดับปกติ ทำให้มะขามเทศ สรรพคุณอาจช่วยป้องกันการเกิดโรคเบาหวานได้ นอกจากนี้ มีงานวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสาร Pharmacognosy Research ว่า สารซาโปนินที่สกัดจากมะขามเทศมีประสิทธิภาพในการยับยั้งเอนไซม์ที่ทำหน้าที่ย่อยคาร์โบไฮเดรตให้กลายเป็นน้ำตาล ทำให้อาจช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด และมีส่วนช่วยในการป้องกันและรักษาโรคเบาหวานนั่นเอง
2. มีฤทธิ์ต้านแบคทีเรีย
มะขามเทศ สรรพคุณมีสารพฤกษเคมีหลายชนิดที่สามารถต้านเชื้อราได้ เช่น อัลคาลอยด์ ซาโปนิน คูมาริน เป็นต้น โดยงานวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสาร Asian Journal of Pharraceutical and Clinical Research ได้ศึกษาเกี่ยวกับการวิเคราะห์องค์ประกอบของสารต่างๆ ในมะขามเทศ พบว่า สารสกัดจากใบมะขามเทศมีฤทธิ์ต้านเชื้อราที่มีประสิทธิภาพใกล้เคียงกับยารักษาเชื้อราชนิด Amphotericin B จึงอาจใช้มะขามเทศเป็นยาต้านเชื้อราชนิดต่างๆ ได้
3. ช่วยต้านมะเร็งได้
ด้วยความที่มะขามเทศ สรรพคุณมีสารต้านอนุมูลอิสระอยู่หลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นฟลาโวนอยด์ สารประกอบฟีนอล แทนนิน ซาโปนิน และอื่นๆ โดยเฉพาะฟลาโวนอยด์นั้น เป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่มีประสิทธิภาพ ช่วยต้านการอักเสบ ต้านการเกิดเนื้องอก รวมถึงต้านไวรัส ซึ่งช่วยลดโอกาสในการเกิดโรคมะเร็งได้ นอกจากนี้ ในมะขามเทศยังมีสารประกอบอีกหลายชนิดที่เป็นพิษต่อเซลล์มะเร็ง จึงลดความเสี่ยงในการเกิดเนื้องอกและยังช่วยลดระดับของไซโตไคน์ ที่ก่อให้เกิดการอักเสบในร่างกายได้ด้วย
4. มีวิตามินซีและอีสูง ดีต่อสุขภาพหลายด้าน
ถ้าพูดถึงผลไม้ไทยที่มีวิตามินซีสูงนั้น นอกจากมะขามป้อมแล้ว มะขามเทศก็ถือเป็นผลไม้ที่มีวิตามินซีสูงมากเช่นกัน วิตามินซีนั้นมีประโยชน์ต่อผิวพรรณของเรา ช่วยในการเสริมสร้างคอลลาเจน ทำให้ผิวพรรณเปล่งปลั่ง และช่วยในการเสริมสร้างภูมิต้านทานในร่างกาย ช่วยป้องกันหวัด ช่วยป้องกันโรคเลือดออกตามไรฟัน และเมื่อวิตามินซีและวิตามินอีทำงานร่วมกัน อาจช่วยป้องกันการอุดตันของหลอดเลือด และช่วยลดความเสี่ยงในการเป็นโรคหัวใจ ทั้งนี้ วิตามินซีและวิตามินอียังช่วยปกป้องร่างกายจากการถูกทำลายโดยอนุมูลอิสระอีกด้วย
5. ช่วยบำรุงกระดูกและฟัน
มะขามเทศจัดว่าเป็นผลไม้ที่มีแคลเซียมสูง ดีต่อกระดูกและฟัน การรับประทานอาหารที่มีแคลเซียมสูงเป็นประจำนั้น จะช่วยลดโอกาสในการเกิดโรคกระดูกพรุนได้ โดยเฉพาะผู้ที่มีอายุ 30 ปีขึ้นไป การรับประทานแคลเซียมอย่างเป็นประจำจะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคกระดุกพรุนและกระดูกเปราะเมื่อเข้าสู่วัยสูงอายุได้ หากอยากมีกระดูกที่แข็งแรง ก็ต้องรับประทานอาหารที่มีแคลเซียมเยอะๆ ร่วมกับการออกกำลังกายเป็นประจำ เพื่อเสริมสร้างมวลกระดูกให้แข็งแรงนะคะ
นอกจากคุณประโยชน์และสรรพคุณในข้างต้นแล้ว มะขามเทศยังมีประโยชน์อื่นๆ อีกมากมาย จัดว่าเป็นผลไม่ที่มีใยอาหารสูง ดีต่อระบบขับถ่าย ป้องกันโรคท้องผูก มีส่วนช่วยในการรักษาโรคโลหิตจางเนื่องจากเป็นอาหารที่มีธาตุเหล็ก บำรุงเลือดได้ เปลือกของต้นมะขามเทศก็มีประโยชน์หลายอย่าง ทั้งมีฤทธิ์เป็นยาแก้ท้องร่วง ช่วยบรรเทาอาการปวดฟัน ช่วยรักษาโรคปากเปื่อยหรือโรคปากนกกระจอกเทศได้ ทั้งนี้ เนื้อไม้ของต้นมะขามเทศก็สามารถนำมาใช้เป็นเขียงที่มีคุณภาพสูงได้อีกด้วย เพราะเนื้อไม้มีความเหนียวทนทาน กล่าวได้ว่า มะขามเทศเป็นพืชที่มีประโยชน์รอบด้านเลยค่ะ
เกร็ดสุขภาพ : มะขามเทศนั้น นอกจากจะกินสดแล้ว ยังสามารถเอามาทำอาหารได้ด้วย เช่น เอาใส่ในแกงส้ม ทำเป็นแกงคั่วมะขามเทศ ยำมะขามเทศ ดอกและใบอ่อนของมะขามเทศก็สามารถนำมารับประทานเป็นอาหารได้เช่นกัน สำหรับผลดิบนั้น จะนิยมรับประทานมะขามเทศ สีชมพูเป็นหลัก เพราะเป็นผลที่สุกแล้ว ซึ่งจะมีรสชาติหวานกว่าผลดิบที่มีเนื้อสีขาวที่จะมีรสชาติหวานน้อยกว่า และมีความมันเป็นหลัก
ข้อควรระวังในการรับประทานมะขามเทศ
แม้มะขามเทศ สรรพคุณจะมีมากมาย เป็นพืชที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูงและมีคุณประโยชน์หลายๆ ด้าน ก็ควรรับประทานอย่างพอดี เพราะเนื้อของผลมะขามเทศนั้นมีฤทธิ์เป็นด่าง ซึ่งอาจไปรบกวนการหลั่งน้ำย่อยในกระเพาะอาหาร ทำให้เกิดอาการท้องอืดท้องเฟ้อได้ ทั้งนี้ สำหรับการใช้มะขามเทศเพื่อการรักษาโรคต่างๆ นั้น ควรใช้อย่างพอดี และไม่ควรใช้ติดต่อกันเป็นเวลานาน เพราะอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพได้ รวมถึงผู้ที่มีโรคประจำตัว เด็ก สตรีมีครรภ์ หรือผู้ที่ต้องรับประทานยาโรคประจำตัวต่อเนื่อง ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้มะขามเทศเป็นสมุนไพรบรรเทาอาการของโรคต่างๆ เพื่อสุขภาพที่ดีของตัวเองนะคะ
มะขามเทศเป็นพืชที่มีประโยชน์มากมาย ทั้งสามารถบริโภคได้และใช้ประโยชน์ในด้านอื่นๆ ได้ด้วย สาเหตุที่มีราคาสูงนั้น ก็ด้วยเพราะสรรพคุณที่หลากหลาย และเป็นที่นิยมในหมู่คนรักสุขภาพ มะขามเทศเป็นอาหารที่มีไฟเบอร์สูง มีน้ำตาลต่ำ กินแล้วอยู่ท้องดีต่อสุขภาพ คนที่กำลังควบคุมน้ำหนักหรือกำลังลดน้ำหนักอยู่นั้น ก็สามารถรับประทานมะขามเทศเป็นของว่างแทนขนมหรือผลไม้รสหวานชนิดอื่นๆ ได้ โดยเฉพาะมะขามเทศ สีชมพู หรือ “มะขามเทศพันธ์ุฝักสีชมพู” ที่ขึ้นชื่อว่ามีรสอร่อย หวาน มัน ซึ่งผู้บริโภคนิยมเลือกซื้อมะขามเทศพันธ์ุฝักสีชมพูมากที่สุดเป็นอันดับหนึ่ง ทำให้มีราคาสูงนั่นเอง ทั้งนี้ มะขามเทศสายพันธุ์อื่นๆ แม้มีรสชาติไม่อร่อยเท่า ก็ยังเต็มไปด้วยคุณค่าทางอาหารและมีประโยชน์ต่อสุขภาพไม่ต่างกัน จะเลือกรับประทานมะขามเทศแบบใด ก็แล้วแต่ความชอบและความสะดวกได้เลยค่ะ
อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก : opsmoac.go.th, rajavithi.go.th, disthai.com, eto.ku.ac.th, netmeds.com
Featured Image Credit : vecteezy.com/piyawat_n-skt
ติดตามเราได้ที่ … เฟสบุ๊ค : เกร็ดสุขภาพ
