“เพื่อสุขภาพ” ชุมชนสุขภาพ เรื่องราวตรงใจ ตอบโจทย์ทุกช่วงวัย รุ่นไหนก็รัก ♡
เข่าเสื่อม อาการ เป็นยังไง ? รักษาแบบไหนได้บ้าง ?
เมื่อเริ่มเข้าสู่วัยกลางคนและใกล้จะเข้าสู่ช่วงวัยสูงอายุ ปัญหาสุขภาพก็เริ่มจะตามมา ไม่ว่าจะเป็นปัญหาในเรื่องของสายตา ผมร่วง ผิวหนังไม่กระชับ อ้วนได้ง่าย หรือว่ามีอาการเริ่มเข้าสู่วัยทองที่จะต้องไปหาสมุนไพรวัยทองมารับประทานกันเพื่อบำรุงร่างกายกันทั้งหญิงและชาย ทั้งนี้ ปัญหาในเรื่องของกระดูก ไม่ว่าจะเป็นกระดูกบางลง หรือเริ่มมีอาการอย่างข้อเสื่อม ก็เกิดขึ้นได้เช่นกัน โดยเฉพาะข้อเข่าเสื่อมที่มักจะพบได้บ่อยมาก เข่าเสื่อม อาการ เป็นอย่างไร ? แบบไหนที่จะเรียกว่าข้อเข่าเริ่มเสื่อม รักษาได้หรือไม่ ควรดูแลตัวเองอย่างไร ไปดูกันเลยค่ะ
เข่าเสื่อม อาการ เป็นอย่างไร แบบไหนถึงจะเรียกว่าข้อเข่าเสื่อม
โรคเข่าเสื่อม หรือ Knee Osteoarthritis ถือเป็นปัญหาสุขภาพที่มักจะพบได้บ่อยในผู้สูงอายุ ซึ่งเกิดจากการใช้งานของข้อเข่าเป็นเวลานาน อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันพบว่ามีผู้เป็นโรคข้อเข่าเสื่อมมากขึ้น โดยเฉพาะในวัยกลางคน และมีแนวโน้มว่าจะเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะผู้ที่มีน้ำหนักเกิน หรือใช้งานข้อเข่ามากเกินไป หรืออยู่ผิดท่าเป็นเวลานานจนทำให้ข้อเข่าเสื่อมเร็วกว่าปกติ
ทั้งนี้ โรคข้อเข่าเสื่อม เกิดจากความเสื่อมของกระดูกอ่อนที่ผิวข้อเข่า ทั้งทางด้านโครงสร้าง รูปร่าง การทำงานของกระดูกข้อต่อ โดยกระดูกบริเวณใกล้ข้อมีการสึกหรอและเสื่อมลงตามอายุ เมื่อไม่มีผิวกระดูกอ่อนมาหุ้ม เนื้อกระดูกจึงมีการเสียดสีกับหรือชนกันขณะรับน้ำหนัก จึงทำให้เกิดอาการปวดเข่า เข่าบวม ข้อยึดติด ซึ่งโรคข้อเข่าเสื่อม อาการจะรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ เมื่อเวลาผ่านไปก็จะทำให้หัวเข่าผิดรูป และส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน
ชวนเจาะลึก เข่าเสื่อม อาการเป็นอย่างไร ?
อาการของโรคข้อเข่าเสื่อม มักจะค่อยๆ เกิดขึ้นอย่างช้าๆ และความรุนแรงของโรคก็จะค่อยๆ เพิ่มมากขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป หากรู้สึกปวดเข่าบ่อยๆ หรือรู้สึกว่าเดินไม่สะดวก สามารถสังเกตสัญญาณของโรคข้อเข่าเสื่อมได้จากอาการดังต่อไปนี้ค่ะ
- ปวดเข่า : ผู้ที่รู้สึกปวดข้อเข่าแบบเป็นๆ หายๆ มากกว่า 6 เดือน หรือมีอาการปวดเข่าหลังจากการทำกิจกรรมที่มีแรงกดตรงหัวเข่าเยอะๆ หรือรู้สึกปวดเข่าเมื่อเดินไกล ปวดเข่าเวลาต้องนั่งยองๆ นั่งพับเพียบ นั่งขัดสมาธิ ขึ้นลงบันได หรือนั่งรถในที่แคบๆ เป็นต้น หากเป็นข้อเข่าเสื่อมในระยะแรกๆ อาการปวดจะอยู่ไม่นาน และหายได้เอง แต่ถ้าหากมีอาการของข้อเข่าเสื่อมในระยะกลางไปแล้ว อาการปวดจะมีอยู่อย่างต่อเนื่อง แม้ไม่ได้เคลื่อนไหวก็ยังมีอาการปวด และไม่สามารถหายเองได้
- ข้อเข่าติด ฝืดตึง : ภาวะเข่าเสื่อม อาการที่สังเกตได้คือ ข้อเข่าจะมีความฝืดตึง เข่าติดในช่วงตอนตื่นนอน และมักเคลื่อนไหวลำบากในตอนเช้า รู้สึกว่าข้อต่อขาดความยืดหยุ่น มีอาการข้อเข่าติดเมื่อทำการยืดเหยียด หากงอเข่าก็รู้สึกว่างอได้ไม่สุด เป็นต้น
- ข้อเข่ามีเสียง : เมื่อเคลื่อนไหวร่างกาย มีการงอเข่าหรือเหยียดเข่า จะได้ยินเสียงกรอบแกรบในข้อเข่า
- มีจุดกดเจ็บบริเวณข้อเข่า : เมื่อกดตรงข้อเข่า จะรู้สึกว่าเจ็บหรือปวด
- ข้อเข่าผิดรูป : เข่าเสื่อม อาการที่สังเกตได้อย่างชัดเจนคือ ข้อเข่าผิดรูปไปจากเดิม กระดูกบริเวณรอบๆ ข้อเข่าจะปูดขึ้น โตขึ้น ข้อเข่าโก่งผิดรูป หรืออาจมีปุ่มกระดูกยื่นออกมา
- เข่าบวม : ข้อเข่าเสื่อม อาการที่สังเกตได้อีกอย่างหนึ่งคือ เข่าจะบวมขึ้น เมื่อสัมผัสดูจะรู้สึกอุ่นๆ เนื่องจากมีการอักเสบขึ้นภายในข้อเข่า
- เสียวหัวเข่า : เข่าเสื่อม อาการอีกอย่างหนึ่งที่สังเกตได้ก็คือ จะรู้สึกเสียวหัวเข่า โดยเฉพาะเวลาเดิน หรือมีการเคลื่อนไหว ซึ่งเกิดจากข้อเข่าหลวม กล้ามเนื้อต้นขาอ่อนแรง
สาเหตุของโรคข้อเข่าเสื่อม คืออะไร ?
- อายุ เนื่องจากอายุที่เพิ่มมากขึ้น จะทำให้เกิดความเสื่อมของกระดูกอ่อนบริเวณผิวข้อ กล้ามเนื้อ และเส้นประสาท โดยจะเริ่มมีอาการข้อเสื่อมเมื่ออายุ 40 ปีขึ้นไป
- เพศ ข้อเข่าเสื่อม อาการที่พบ จะพบในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย เนื่องจากการขาดฮอร์โมนเอสโตรเจนที่เป็นตัวป้องกันความเสื่อมของกระดูกอ่อนผิวข้อเข่า โดยเฉพาะผู้ที่อยู่ในวัยหมดประจำเดือน
- การใช้งานที่มากเกินไป ผู้ที่ใช้ขาและหัวเข่าผิดท่าบ่อยๆ หรืออยู่ในท่าที่ไม่เหมาะสมเป็นเวลานาน เช่น ในผู้ที่ต้องยืนนานๆ หรือต้องยกของหนัก ต้องขึ้นลงบันไดบ่อยๆ หรือก้มยกของบ่อยๆ ก็มีโอกาสทำให้ข้อเข่าเสื่อมได้
- โรคบางชนิด เช่น โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ (อ่านเพิ่มเติม รูมาตอยด์เกิดจากอะไร) โรคข้ออักเสบชนิดต่างๆ โรคเก๊าท์ ข้อเข่าติดเชื้อ เป็นต้น
- น้ำหนักตัว น้ำหนักตัวที่มากเกินเกณฑ์ โดยเฉพาะผู้ที่เป็นโรคอ้วน จะมีโออาสเป็นโรคข้อเข่าเสื่อมเร็วมากขึ้น
เกร็ดสุขภาพ : น้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้นเพียง 0.5 กิโลกรัม จะเพิ่มแรงที่กระทำต่อข้อเข่า 1 – 5 กิโลกรัม อีกทั้งเซลล์ไขมันที่มากเกินไปจะส่งผลต่อกระดูกอ่อนและเซลล์กระดูกให้เกิดข้อเสื่อมเร็วขึ้น แล้วถ้ายิ่งขาดการออกกำลังกาย หรือดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำในปริมาณมาก ก็จะส่งผลให้เกิดโรคข้อเข่าเสื่อมก่อนวัยได้เร็วยิ่งขึ้น
เข่าเสื่อม อาการแบบไหนควรรีบไปพบแพทย์
หากมีอาการปวดเข่าแบบเป็นๆ หายๆ สามารถรอดูอาการได้สักระยะ ทั้งนี้ ควรปรับพฤติกรรมตนเอง เช่น ไม่นั่งนานเกินไป หรือทำกิจกรรมที่ส่งผลกระทบต่อข้อเข่าของเรา อย่างไรก็ตาม หากมีอาการดังต่อไปนี้ ควรรีบไปพบแพทย์ทันที
- ปวดเข่าอย่างรุนแรง แม้อยู่เฉยๆ ไม่ได้เคลื่อนไหวก็ยังมีอาการปวด หากมีการเคลื่อนไหวหรือลงน้ำหนักก็จะยิ่งรู้สึกปวดมากขึ้น ซึ่งอาจสันนิษฐานได้ว่ามีการอักเสบสะสมอยู่ที่บริเวณข้อเข่า
- เข่าบวมช้ำ และปวดหัวเข่า รู้สึกร้อนในข้อเข่า ซึ่งเป็นสัญญาณที่แสดงว่ามีการอักเสบอย่างรุนแรง ทั้งตรงกระดูกหรือเส้นเอ็นโดยรอบ หรืออาจมีเลือดออกในเข่าก็เป็นได้ ซึ่งจะมีไข้ร่วมด้วย
- มีอาการปวดร้าวลงขา งอได้ไม่สุด เดินหรือยืนลำบาก อาจมีหินปูนเกาะที่ข้อเข่า หรือข้อเข่าสึก เสี่ยงต่อการยืนหรือเดินไม่ได้ในอนาคต
วิธีรักษาอาการข้อเข่าเสื่อม
- ปรับอิริยาบถในชีวิตประจำวัน เช่น หลีกเลี่ยงการนั่งพับเพียบ การนั่งคุกเข่า นั่งขัดสมาธิ หลีกเลี่ยงการขึ้นลงบันไดโดยไม่จำเป็น หลีกเลี่ยงการยกหรือแบกของหนักๆ
- ควบคุมน้ำหนักตัวไม่ให้มากเกินไป และออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้กล้ามเนื้อรอบข้อแข็งแรง อย่างไรก็ตาม หากมีอาการปวดควรหลีกเลี่ยงกีฬาที่ต้องกระโดด เล่น กระโดดเชือกลดน้ำหนัก วิ่ง เล่นเทนนิส แบตมินตัน โดยการออกกำลังกายที่แนะนำคือ ว่ายน้ำ เดิน เป็นต้น
- การทำกายภาพบำบัด เพื่อเป็นการบริหารกล้ามเนื้อและฟื้นฟูกล้ามเนื้อ และบรรเทาอาการปวดบริเวณข้อเข่า เช่น การลดปวดด้วยการทำอัลตราซาวด์ การใช้ผ้ารัดเข่า หรือใส่เฝือกออ่อนเพื่อพยุงเข่า การทำท่าบริหารเข่าเสื่อม เป็นต้น
- การใช้ยาบรรเทาอาการข้อเข่าเสื่อม เพื่อลดอาการปวดและอักเสบภายในข้อ ไม่ว่าจะเป็นยาพาราเซตามอลแก้ปวด ยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ ซึ่งการรับยา ควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์
เกร็ดสุขภาพ : การฉีดยาสเตียรอยด์เข้าข้อนั้น สามารถลดอาการปวดได้ในช่วงสั้นๆ ประมาณ 2 – 3 สัปดาห์ ทั้งนี้ ต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด เนื่องจากการฉีดยาสเตียรอยด์เข้าข้อต่อนั้น หากฉีดเป็นประจำ ยาอาจจะทำลายกระดูกอ่อนข้อต่อได้
- รักษาได้โดยการผ่าตัด โดยมีวิธีการผ่าตัดหลายรูปแบบ เช่น การส่องกล้องภายในเข่าเพื่อตรวจสภาพภายในข้อ การผ่าตัดปรับแนวข้อ ในกรณีที่มีการผิดรูปของข้อ และการผ่าตัดเปลี่ยนผิวข้อเข่าเทียม ซึ่งเป็นวิธีรักษาโรคข้อเข่าเสื่อม อาการในระยะปานกลางถึงระยะรุนแรง ซึ่งจะทำให้หายปวดเข่า และสามารถเคลื่อนไหวได้ดีดังเดิม
แม้โรคเข่าเสื่อม อาการที่เกิดขึ้นจะพบได้ในวัยกลางคนไปจนถึงวัยสูงอายุ แต่ปัจจุบันกลับพบว่า ผู้ที่มีภาวะข้อเข่าเสื่อมนั้น มีอายุน้อยลงเรื่อยๆ ซึ่งสาเหตุมาจากน้ำหนักตัว และการใช้งานข้อเข่าที่มากเกินไป หากมีอาการปวดเข่าบ่อยๆ เป็นๆ หายๆ มากกว่า 6 เดือน เดินแล้วมีเข่ามีเสียงดังกรอบแกรบ เข่าบวมช้ำ หรือมีอาการปวดร้าวลงขา งอเข่าได้ไม่สุด ควรรีบไปพบแพทย์ทันที เพื่อที่จะได้รักษาได้อย่างทันท่วงทีนะคะ
อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก : phyathai.com, samitivejhospitals.com, rama.mahidol.ac.th, my.clevelandclinic.org
Featured Image Credit : freepik.com
ติดตามเราได้ที่ … เฟสบุ๊ค : เกร็ดสุขภาพ
