“เพื่อสุขภาพ” ชุมชนสุขภาพ เรื่องราวตรงใจ ตอบโจทย์ทุกช่วงวัย รุ่นไหนก็รัก ♡
ไขมันในเลือดสูงเกิดจากอะไร ? เท่าไหร่ถึงเรียกว่าสูง ?! มาดูแนวทางการรักษากัน !
ปัจจุบันคนไทยส่วนใหญ่มีปัญหาโรคไขมันในเลือดสูงโดยไม่รู้ตัว ซึ่งสาเหตุหลักก็มาจากอาหารการกินนั่นเอง และโรคไขมันในเลือดสูงไม่ใช่โรคที่เกิดในเฉพาะผู้ที่มีน้ำหนักตัวเยอะเท่านั้น แต่คนผอมก็มีสิทธิ์เป็นได้เช่นเดียวกัน นอกจากนี้ การที่มีไขมันในเลือดสูงยังเป็นภัยเงียบที่นำไปสู่โรคที่เกี่ยวกับหลอดเลือดหัวใจและหลอดเลือดสมองได้ด้วย แล้ว ไขมันในเลือดสูงเกิดจากอะไร มีแนวทางป้องกันอย่างไรบ้าง? ตามมาดูกันเลยค่ะ
ไขมันในเลือดสูงเกิดจากอะไร ? มาดูกันว่าไขมันในเลือดเท่าไหร่ถึงเรียกว่าสูง และป้องกันได้ยังไงบ้าง?!
ไขมันในเลือดสูงเป็นโรคที่เกิดขึ้นกับคนไทยเป็นจำนวนมาก ซึ่งเป็นภาวะที่ร่างกายนั้นมีไขมันในเลือดมากกว่าปกติที่ควรจะเป็น และเมื่อร่างกายมีปริมาณไขมันสูงก็จะทำให้ไขมันไปเกาะตามผนังด้านในหลอดเลือดได้ ดังนั้น จึงเป็นปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดโรคต่างๆ อีกมากมายตามมา เช่น โรคหัวใจและโรคหลอดเลือด เส้นเลือดตีบตัน ไขมันพอกตับ เลือดไปเลี้ยงอวัยวะต่างๆ ได้ไม่เพียงพอจนเป็นอัมพาต และหากปล่อยทิ้งไว้นานๆ อาจเป็นอันตรายถึงขั้นเสียชีวิตได้ แล้วไขมันในเลือดสูงเกิดจากอะไร ? ภาวะไขมันในเลือดสูงส่วนใหญ่มีสาเหตุหลัก ดังนี้
- ความผิดปกติของกรรมพันธุ์ ทำให้ร่างกายเผาผลาญหรือทำลายไขมันได้ไม่ดีพอ
- การกินอาหารผิดหลักโภชนาการ กินอาหารที่มีไขมันมากเกินไป หรือกินอาหารมากเกินความจำเป็น
- ดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ในปริมาณมากหรือดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ
- การใช้ยาบางชนิดหรือโรคบางอย่าง เช่น ยาคุมกำเนิด ยาขับปัสสาวะ โรคเบาหวาน โรคไต เป็นต้น
เกร็ดสุขภาพ : หลายคนมีความเข้าใจผิดในเรื่องไขมันในเลือดสูงเกิดจากอะไรว่าเป็น “ภาวะคอเรสเตอรอลสูง” แต่ความจริงแล้วไขมันที่พบในเลือดมี 2 ชนิด ได้แก่ ไตรกลีเซอไรด์ และ คอเลสเตอรอล ซึ่งเป็นไขมันที่มีความสำคัญต่อระบบการทำงานของร่างกาย แต่ถ้ามีปริมาณสูงเกินไปก็อาจเสี่ยงต่อการเกิดโรคได้เช่นกัน โดยไขมันไตรกลีเซอไรด์เป็นไขมันที่ร่างกายสร้างขึ้นเองได้หรืออาจได้รับจากอาหารประเภทเนื้อแดง ผลิตภัณฑ์นมที่มีไขมัน รวมทั้งน้ำตาลทราย น้ำตาลฟรุกโตส และแอลกอฮอล์ ซึ่งทำให้เกิดไขมันในเลือดสูง ส่วนไขมันคอเลสเตอรอลเป็นไขมันที่ร่างกายสามารถสังเคราะห์ขึ้นเองจากตับ และพบได้ในอาหารประเภทไข่ เนื้อแดง โดยเฉพาะเครื่องในสัตว์ หนังสัตว์ และชีส เป็นต้น
อันตรายจากภาวะไขมันในเลือดสูง
ภาวะไขมันในเลือดสูงในแต่ละคนนั้นมีอาการแตกต่างกันไปและขึ้นอยู่กับระยะเวลาที่เป็น ในระยะเริ่มต้นร่างกายก็อาจจะไม่แสดงอาการของโรคมากนัก แต่ถ้าเป็นมานานระยะหนึ่งแล้วผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการปวดท้อง มีปื้นเหลืองที่ผิวหนังและหนังตา ข้อศอก เข่า หรือมีอาการเดินเซ กล้ามเนื้อแข็งเกร็ง ปวดตามข้อต่อต่างๆ เหยียดได้ไม่ถนัด และถ้าได้รับการรักษาช้าก็อาจจะทำให้หลอดเลือดแดงแข็งตัว ทำให้เลือดไปเลี้ยงสมองไม่เพียงพอจนเป็นอัมพาตหรือเสียชีวิตได้ โดยการตรวจวัดว่าไขมันในเลือดสูงสามารถทำได้โดยการเจาะเลือดเท่านั้น แล้วไขมันในเลือดสูง เท่าไหร่ถึงเป็นอันตราย ? มาดูกันเลยค่ะ
1. ค่าคอเลสเตอรอลชนิดดี หรือ HDL
- น้อยกว่า 40 มิลลิกรัม/เดซิลิตร = ระดับต่ำ
- มากกว่า 60 มิลลิกรัม/เดซิลิตร = ระดับสูง
2. ค่าคอเลสเตอรอลชนิดไม่ดี หรือ LDL
- น้อยกว่า 100 มิลลิกรัม/เดซิลิตร = ระดับปกติ
- 100-129 มิลลิกรัม/เดซิลิตร = ระดับใกล้เคียงปกติ
- 130-159 มิลลิกรัม/เดซิลิตร = ระดับสูงเล็กน้อย
- 160-189 มิลลิกรัม/เดซิลิตร = ระดับสูง
- ค่ามากกว่า 190 มิลลิกรัม/เดซิลิตร = ระดับสูงมาก
3. ค่าไตรกลีเซอไรด์
- น้อยกว่า 150 มิลลิกรัม/เดซิลิตร = ระดับปกติ
- 150-199 มิลลิกรัม/เดซิลิตร = ระดับสูงเล็กน้อย
- 200-499 มิลลิกรัม/เดซิลิตร = ระดับสูง
- มากกว่า 500 มิลลิกรัม/เดซิลิตร = ระดับสูงมาก
4. ค่าคอเลสเตอรอลรวม (Total Cholesterol)
- น้อยกว่า 200 มิลลิกรัม/เดซิลิตร = ระดับปกติ
- 200-239 มิลลิกรัม/เดซิลิตร = ระดับสูงเล็กน้อย
- มากกว่า 240 มิลลิกรัม/เดซิลิตร = ระดับสูง
ใครที่ควรไปตรวจหาภาวะไขมันในเลือดสูง ?
เมื่อได้รู้แล้วว่าไขมันในเลือดสูงเกิดจากอะไรและสงสัยว่าตัวเองกำลังเข้าข่ายเป็นผู้มีภาวะไขมันในเลือดสูงแนะนำให้ไปตรวจร่างกายที่โรงพยาบาลทั่วไปได้เลยค่ะ หรือเป็นผู้ที่อยู่ในเกณฑ์ดังต่อไปนี้
- ผู้ที่มีอายุมากกว่า 45 ปี
- ผู้ที่มีน้ำหนักตัวเยอะ
- ผู้ที่สูบบุหรี่
- ผู้ที่เป็นความดันโลหิตสูง หรือ เบาหวาน
- ผู้ที่มีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคไขมันในเลือดสูง
วิธีการรักษาเมื่อมีภาวะไขมันในเลือดสูง
หลังจากตรวจแล้วว่าไขมันในเลือดสูง เท่าไหร่ และพบว่ามีไขมันในเลือดสูงผิดปกติ สามารถทำการรักษาเบื้องต้นได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของตนเอง ได้แก่
- ปรับพฤติกรรมการกินอาหารโดยลดปริมาณอาหารที่มีคอเลสเตอรอลสูงลง เช่น เครื่องในสัตว์ ปลาหมึก ไข่แดง เป็นต้น รวมทั้งลดปริมาณอาหารประเภทไขมันด้วย เช่น หนังไก่ ของทอด หรืออาจจะเปลี่ยนการปรุงอาหารเป็นประเภท ต้ม อบ ตุ๋น นึ่งแทน ลดการกินอาหารแปรรูปต่างๆทั้งไส้กรอก แฮม ลูกชิ้น
- เพิ่มการกินผักและผลไม้ให้มากขึ้น เพื่อให้เส้นใยอาหารช่วยทำให้ร่างกายดูดซึมไขมันลดน้อยลง
- งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ คือค่า BMI ปกติ ระหว่าง 18.5-22.9
- ออกกำลังกายเป็นประจำสม่ำเสมอหรือใช้ชีวิตประจำวันที่ขยับตัวมากขึ้น เช่น เดินขึ้นบันไดแทนการใช้ลิฟต์
- งดการสูบบุหรี่
- หลีกเลี่ยงภาวะที่ทำให้เกิดความเครียด
วิธีการป้องกันความเสี่ยงภาวะไขมันในเลือดสูง
ถ้าเรารู้แล้วว่าไขมันในเลือดสูงเกิดจากอะไรก็สามารถป้องกันได้ไม่ยากเลยค่ะ และไม่จำเป็นต้องใช้ยาหรืออาหารเสริมอะไรเลย เพียงแค่เราต้องเลือกบริโภคสิ่งที่มีประโยชน์ต่อร่างกายเป็นหลัก และลดการกินอาหารที่ไม่มีประโยชน์ เช่น อาหารฟาสต์ฟู้ด ของมัน ของทอด อาหารแปรรูปต่างๆ ขนมหวาน เป็นต้น นอกจากนี้ ควรออกกำลังกายควบคู่ไปด้วย นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ และไม่ปล่อยให้มีความเครียดมากเกินไป แค่นี้ก็ช่วยให้เราลดความเสี่ยงที่จะเป็นโรคไขมันในเส้นเลือดสูงได้แล้ว
แต่ในบางรายอาจจะมีโอกาสเกิดภาวะไขมันในเลือดสูงจากกรรมพันธุ์ที่มาจากคนในครอบครัวก็ได้ ดังนั้นทางที่ดีจึงควรไปเจาะเลือดเพื่อตรวจดูระดับไขมันในเส้นเลือดเป็นประจำทุก 1-2 ปี/ครั้ง เพื่อจะได้สามารถรักษาให้หายขาดได้ทันท่วงที
อาหารที่ช่วยให้ป้องกันการเกิดภาวะไขมันในเลือดสูง
นอกจากมีอาหารที่ควรหลีกเลี่ยงแล้ว การกินอาหารบางชนิดก็สามารถช่วยลดความเสี่ยงของภาวะไขมันในเลือดสูงได้ด้วย แต่ก็ควรบริโภคในปริมาณที่พอเหมาะ หากกินเยอะเกินไปอาจจะส่งผลเสียต่อร่างกายได้เช่นกัน ซึ่งเราก็ได้นำเมนูอาหารลดไขมันในเลือดมาฝากกันด้วยค่ะ
- พริกไทยดำ ช่วยลดการดูดซึมคอเลสเตอรอลในลำไส้เข้าสู่กระแสเลือดและช่วยเพิ่มการเผาผลาญไขมัน เช่น อกไก่ผัดพริกไทยดำ ไก่ย่างพริกไทยดำ สเต็กปลาราดซอสพริกไทยดำ
- อัลมอนด์ ลดคอเลสเตอรอลชนิดไม่ดีหรือ LDL ในเลือด และลดความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจ เช่น อัลมอนด์อบ
- กระเทียม ช่วยยับยั้งกระบวนการสร้างคอเลสเตอรอลในร่างกาย ลดระดับไขมันในเส้นเลือด เช่น อกไก่ผัดกระเทียม ไก่อบกระเทียม หรือจะกินกระเทียมสดก็ได้เช่นกัน
- ชาขาว มีสรรพคุณเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ และช่วยลดระดับไขมันในเส้นเลือด เช่น น้ำชาขาว
- อะโวคาโด ช่วยเพิ่มระดับไขมันดีให้กับร่างกายและลดไขมันชนิดไม่ดีในเส้นเลือด เช่น ไข่อบอะโวคาโด สลัดอะโวคาโดอกไก่ แซนด์วิชทูน่าอะโวคาโด น้ำอะโวคาโด้ปั่นไม่ใส่น้ำตาล
เกร็ดสุขภาพ : ผู้ที่มีภาวะไขมันในเลือดสูงอาจเสี่ยงต่อการเกิดโรคแทรกซ้อนได้หลายอย่าง และในผู้ที่มีอาการหนัก การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอาจไม่เพียงพอต่อการรักษา ซึ่งในกรณีนี้แพทย์อาจสั่งจ่ายยาที่ช่วยให้ตับลดการผลิตคอเลสเตอรอลลง เช่น กลุ่มยาสเตติน เพื่อช่วยลดปริมาณคอเลสเตอรอลในเลือด หรือกรดนิโคตินิก เพื่อช่วยลดปริมาณคอเลสเตอรอลชนิดไม่ดีรวมทั้งช่วยลดไตรกลีเซอไรด์ และยาไฟเบรต เพื่อช่วยลดไตรกลีเซอไรด์หรือเพื่อเพิ่มปริมาณไขมันดี หากแพทย์ต้องสั่งจ่ายยาผู้ป่วยก็จะต้องกินยาอย่างต่อเนื่องไปเป็นระยะเวลานานเลยหรืออาจจะต้องกินยาไปตลอด เพื่อรักษาระดับไขมันในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
จะเห็นได้ว่าภาวะไขมันในเลือดสูงนั้นสามารถป้องกันได้ไม่ยากเลยค่ะ ในเมื่อเราได้รู้แล้วว่าไขมันในเลือดสูงเกิดจากอะไรก็สามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตเพื่อป้องกันโรคต่างๆ ที่จะตามมาได้ โดยเฉพาะการเลือกกินอาหารและการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ นอกจากนี้ ยังควรเข้ารับการตรวจวัดระดับไขมันในเลือดเป็นประจำด้วย เพื่อจะได้รู้ว่าระดับไขมันในเลือดของเราสูงหรือไม่ ยิ่งรู้เร็วก็ยิ่งปรับพฤติกรรมได้เร็ว จะได้ไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพค่ะ
อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก : siphhospital.com, chulalongkornhospital.go.th, samitivejhospitals.com
Featured Image Credit : vecteezy.com/YES Studio
ติดตามเราได้ที่ … เฟสบุ๊ค : เกร็ดสุขภาพ
