“เพื่อสุขภาพ” ชุมชนสุขภาพ เรื่องราวตรงใจ ตอบโจทย์ทุกช่วงวัย รุ่นไหนก็รัก ♡
ขึ้นผื่นคันตามตัวทำยังไง ? ผื่นแบบไหนเป็นโควิด 19 ?!
อาการผื่นขึ้น หรือเป็นตุ่มคันขึ้นตามตัว เป็นอาการที่หลายๆ คนเคยเป็น และมักจะหายไปได้ด้วยการใช้ยาในการรักษา แต่ก็ยังไม่รู้หรือไม่แน่ใจว่าผื่นที่เราเป็นนั้นคือผื่นอะไร และส่งผลยังไงต่อสุขภาพร่างกายที่นอกเหนือไปจากอาการคันหรือไม่ ยิ่งในช่วงโควิด-19 ระบาดระลอกที่สามนี้ ผู้ป่วยบางรายอาจพบอาการเป็นผื่นขึ้นตามตัวด้วย จึงอาจทำให้หลายคนเริ่มวิตกกังวลว่าผื่นที่เราเป็นเข้าข่ายการเป็นโควิด-19 หรือเปล่า เพราะฉะนั้น อย่าเพิ่งมโนกันไปไกล เรามารู้จักกับผื่นคันประเภทต่างๆ กันก่อนว่ามีอะไรบ้าง และผื่นแบบไหนที่จะเป็นโควิด-19 ใครที่ขึ้นผื่นคันตามตัวต้องอ่าน
- ขึ้นผื่นคันตามตัวจะรู้ได้ยังไงว่าเป็นโควิด-19 หรือไม่ มารู้จักผื่นชนิดต่างๆ กัน
ผื่นที่ผิวหนังนั้นอาจเกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัย ได้แก่ การติดเชื้อ ความร้อน สารก่อภูมิแพ้ ความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน และยา ซึ่งความผิดปกติของผิวหนังที่ทำให้ขึ้นผื่นคันตามตัวที่พบบ่อยที่สุดนั้น ได้แก่
- โรคผิวหนังภูมิแพ้
โรคผิวหนังภูมิแพ้ หรือกลาก เป็นผื่นคันตามตัวที่พบบ่อยที่สุดชนิดหนึ่ง อาการของโรคผิวหนังภูมิแพ้คือ ผิวหนังอักเสบแดงเป็นสะเก็ดและคัน ลักษณะของกลากอาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล แต่มักส่งผลต่อมือ ข้อศอก และบริเวณที่พับงอได้ สาเหตุมาจากปัจจัยทางพันธุกรรมหรือสิ่งแวดล้อม เช่น สภาพอากาศร้อน หรือการสัมผัสกับผลิตภัณฑ์บางอย่าง เช่น สารเคมีหรือผงซักฟอก ส่งผลให้ผิวของคุณแห้ง เสียหาย และสูญเสียความชุ่มชื้น
การรักษา : ก่อนอื่นต้องหยุดเกาก่อน และใช้โลชั่นป้องกันอาการคัน เช่น สเตียรอยด์เฉพาะที่ร่วมกับไฮโดรคอร์ติโซน 1 เปอร์เซ็นต์ แต่ไม่แนะนำให้ใช้การรักษาด้วยสเตียรอยด์ในระยะยาวเนื่องจากอาจทำให้ผิวบางลงได้
การดูแลและป้องกัน : หลีกเลี่ยงการอาบน้ำร้อนเป็นเวลานาน เลือกใช้สบู่อ่อนที่ไม่มีสีหรือน้ำหอม ซับผิวให้แห้งหลังจากนั้นทาครีมบำรุงผิวในขณะที่ผิวยังชื้นอยู่
- ผื่นแพ้สัมผัส
อาการขึ้นผื่นคันตามตัวจากการสัมผัสเป็นโรคผิวหนังชนิดหนึ่งที่เกิดจากการสัมผัสกับสิ่งที่ทำให้ระคายเคืองหรือทำให้เกิดอาการแพ้ ซึ่งพบได้บ่อยและเกิดขึ้นเมื่อผิวทำปฏิกิริยากับสารเคมีบางอย่าง เช่น น้ำหอม เครื่องสำอาง สกินแคร์ หรือผงซักฟอก อาการมักจะไม่เกิดขึ้นในทันทีแต่จะใช้เวลาสองสามวันกว่าที่ผิวหนังอักเสบจะปรากฏบนผิวหนัง โดยจะมีอาการคัน แดง เป็นสะเก็ด มีตุ่มนูน และระคายเคือง ในบางคนอาจเป็นแผลพุพอง
การรักษา : ใช้คอร์ติโซนเฉพาะที่ไม่ต้องสั่งโดยแพทย์หรือตามใบสั่งแพทย์ หรือใช้สเตียรอยด์เฉพาะที่วันละสองครั้งกับบริเวณที่เกิดผื่นเป็นเวลา 2-3 สัปดาห์
การดูแลและป้องกัน : หลีกเลี่ยงสิ่งที่ทำให้อาการแพ้ ซึ่งการระบุอาการแพ้อาจต้องได้รับการทดสอบซึ่งแพทย์จะใช้แผ่นแปะเล็กๆ กับสารก่อภูมิแพ้เพื่อดูว่าผิวหนังของเรามีปฏิกิริยาตอบสนองหรือไม่
- ลมพิษ
หนึ่งในอาการขึ้นผื่นคันตามตัวที่พบได้บ่อยที่สุด โดยมีอาการคือ ผื่นคันแดงที่นูนขึ้น ซึ่งสามารถหายไปและเกิดขึ้นอีกครั้งในตำแหน่งอื่นในช่วงเวลาหนึ่งชั่วโมง และคันอย่างรุนแรง มีสาเหตุหลายอย่างรวมถึงอาหารบางชนิด ความเย็นจัดหรือความร้อนจัด ยาและความเจ็บป่วยบางอย่าง และแมลงสัตว์กัดต่อย นอกจากนี้อาจเกี่ยวข้องกับโรคภูมิแพ้ ความเครียด และสิ่งกระตุ้นจากสิ่งแวดล้อมด้วย
การรักษา : บางครั้งลมพิษจะหายไปเองโดยไม่ต้องรักษาใดๆ แต่หากไม่หายให้ใช้ยาต้านฮิสตามีนแบบกินได้ที่ไม่ต้องสั่งโดยแพทย์เพื่อลดอาการคันและบวม แต่ถ้าอาการรุนแรงและไม่บรรเทา ให้ไปพบแพทย์เพื่อรับยาต้านการอักเสบ เช่น prednisone
การดูแลและป้องกัน : หาตัวกระตุ้นที่ทำให้เกิดลมพิษและหลีกเลี่ยง
เกร็ดสุขภาพ : อีกหนึ่งอาการทางผิวหนังที่พบได้บ่อยนั่นคือ ผดร้อน แม้ว่าลักษณะจะเป็นผื่นนูนแดง แต่เกิดจากสาเหตุที่แตกต่างกัน ผื่นมักเกิดจากอาการแพ้หรือผิวสัมผัสต่างๆ ส่วนผดร้อนจะเกิดจากการอุดตันที่บริเวณใต้ผิวหนัง และพบได้ทั่วร่างกาย มักเกิดจากอากาศร้อน เหงื่อออก ความชื้น อาการที่พบคือคันและเป็นผื่นนูนแดง หรือเป็นตุ่มคันขึ้นตามตัวที่มีลักษณะใส คันและแสบ ซึ่งสามารถรักษาและหายได้เอง อาจใช้โลชั่นคาลาไมน์บรรเทาอาการคัน หรือถ้ามีการอักเสบก็ใช้ยาทาที่มีส่วนผสมของยาปฏิชีวนะได้ค่ะ
- โรคงูสวัด
โรคงูสวัดเป็นผื่นจากไวรัสอีกชนิดหนึ่งที่เกิดจากเชื้อไวรัสอีสุกอีใส มีอาการขึ้นผื่นคันตามตัว เป็นแผลพุพองที่เป็นตุ่มน้ำใส เจ็บปวดและรู้สึกเสียวซ่าหรือคันแม้ว่าจะไม่มีแผลก็ตาม นอกจากนี้อาจมีไข้ต่ำ หนาวสั่น ปวดศีรษะ หรืออ่อนเพลีย ผื่นมักปรากฏขึ้นที่ลำตัวและจะขึ้นตามเส้นทางของเส้นประสาทที่ด้านใดด้านหนึ่งของร่างกาย คนที่เป็นโรคงูสวัดจะไม่แพร่เชื้องูสวัดไปยังผู้อื่น แต่สามารถทำให้ผู้อื่นติดเชื้ออีสุกอีใสได้ อาการมักจะหายไปภายในห้าสัปดาห์ แต่บางครั้งความเจ็บปวดจะยังคงอยู่โดยเฉพาะในผู้สูงอายุ และอาจนำไปสู่ภาวะซึมเศร้า นอนไม่หลับ และน้ำหนักลด
การรักษา : ยาต้านไวรัสจะช่วยลดความเจ็บปวดหรือลดโอกาสที่จะเกิดอาการปวดอย่างต่อเนื่องหลังจากที่ผื่นหายแล้ว หรือหากมีอาการปวดเล็กน้อยสามารถใช้ยาแก้ปวด ผ้าเย็น โลชั่นคาลาไมน์ ก็สามารถช่วยบรรเทาอาการได้
การดูแลและป้องกัน : ควรฉีดวัคซีนป้องกันโรคงูสวัดสองครั้ง เพราะยาต้านไวรัสสามารถลดความรุนแรงและระยะเวลาของการระบาดของโรคงูสวัดได้ รวมทั้งแนะนำให้ฉีดวัคซีนงูสวัดสำหรับคนที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปด้วย
- ผื่นโควิด-19
ตอนนี้การขึ้นผื่นคันตามตัวอาจมีความเกี่ยวข้องกับการติดเชื้อโคโรนาไวรัส หรือโรคโควิด-19 ได้ ซึ่งผื่นโควิด-19 นั้นสามารถมีได้หลายรูปแบบ ชนิดที่พบบ่อยที่สุดคือ ผื่นแดงขนาดใหญ่ ผื่นเหล่านี้มีทั้งลักษณะการเปลี่ยนสี มีขนาดเล็ก แบน และรอยโรคขนาดเล็กด้วย ซึ่งรอยโรคเหล่านี้อาจเป็นสีแดงที่นูนขึ้นและแบนลงหลังจากผ่านไปประมาณหนึ่งสัปดาห์ และในหลายประเทศมักพบว่าเกิดขึ้นที่บริเวณนิ้วเท้า หรือบริเวณผิวหนังส่วนอื่นๆ ของร่างกาย โดยจะมีผื่นแดงลักษณะคล้ายตาข่ายหรือเส้นใยเล็กๆ มีจุดเลือดออก หรือมีตุ่มน้ำคล้ายโรคอีสุกอีใส มีผื่นแดงนูนคล้ายลมพิษ รวมถึงเกิดแบบฉับพลันร่วมกับการมีไข้ ไอ จาม หรือโรคเกี่ยวกับระบบหายใจอื่นๆ ซึ่งถ้าหากพบอาการผิดปกติทางผิวหนังดังกล่าว ร่วมกับอาการอื่นๆ นั้น ต้องรีบไปพบแพทย์เพื่อทำการตรวจหาเชื้อโควิด-19 และทำการรักษาต่อไปค่ะ
เกร็ดสุขภาพ : อีกหนึ่งอาการของการขึ้นผื่นคันตามตัวที่เป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ และต้องได้รับการดูแลอย่างเร่งด่วนก็คือ ผื่นที่เกิดจากการแพ้ยา ซึ่งจะมีอาการเป็นผื่นแดงเล็กน้อย คันและแดง อาจเกิดขึ้นหลายวันถึงสัปดาห์หลังจากกินยาเข้าไป ซึ่งการแพ้ยาอย่างรุนแรงนั้นอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ นอกจากนี้อาจมีอาการต่างๆ นอกจากเป็นตุ่มคันขึ้นตามตัวคือ เป็นลมพิษ หัวใจเต้นเร็ว บวม คัน และหายใจลำบาก ในบางคนอาจมีไข้ ปวดท้อง และมีจุดสีม่วงหรือแดงเล็กๆ บนผิวหนัง หากพบว่ามีอาการเหล่านี้ โดยเฉพาะคนที่เป็นโรคเกี่ยวกับระบบหายใจด้วยแล้วนั้น ต้องรีบไปพบแพทย์โดยเร็วที่สุดค่ะ
อาการขึ้นผื่นคันตามตัวนั้นสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน เพราะไม่มีใครรู้ว่าเราจะมีอาการแพ้สิ่งที่สัมผัส สภาพแวดล้อมและอากาศเมื่อไหร่ หากมีอาการผื่นขึ้นและคันตามตัวที่มีลักษณะรุนแรงแนะนำให้ไปพบแพทย์จะดีที่สุด เพราะนั่นอาจเป็นอาการผื่นแพ้ยา หรือผื่นโควิด-19 ได้ นอกจากควรสังเกตลักษณะและอาการของผื่นแต่ละประเภทแล้วนั้น การดูแลสุขภาพก็สำคัญไม่แพ้กัน เพื่อสุขภาพที่ดีอย่าลืมเลือกกินอาหารที่ดีและมีประโยชน์ อย่างเช่น ข้าวหอมมะลิแดงประโยชน์ดีๆ มากมาย ทั้งยังมีสารไนอะซินที่ช่วยให้ผิวแข็งแรง ช่วยลดการเกิดโรคผิวหนังต่างๆ ได้อีกด้วยค่ะ
อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก : healthline.com, medicinenet.com, mayoclinic.org, everydayhealth.com, webmd.com, chulalongkornhospital.go.th
ติดตามเราได้ที่ … เฟสบุ๊ค : เกร็ดสุขภาพ
