“เพื่อสุขภาพ” ชุมชนสุขภาพ เรื่องราวตรงใจ ตอบโจทย์ทุกช่วงวัย รุ่นไหนก็รัก ♡
มดตะนอยกัด บวม คัน ต้องทำยังไง ? แชร์วิธีปฐมพยาบาลเมื่อถูกมดกัด !
ในช่วงหน้าฝน ฝนเทลงมาจนน้ำท่วมแบบนี้ หลายคนอาจเกิดความรู้สึกคันยิบๆ บนผิว ตอนแรกก็นึกว่าเป็นแผลยุงกัด คันไม่หาย เกาไปเรื่อยๆ กลายเป็นว่าทั้งคัน และเริ่มเจ็บ ทั้งยังไม่ใช่แค่แผลตุ่มคัน แต่มันกระจายเป็นผื่นแดงเต็มแขนเต็มขา ถ้าใครเคยเป็น หรือกำลังมีแผลแบบนี้ อาจเป็นไปได้ว่า นี่คืออาการของมดตะนอยกัด บวม คันโดยไม่ทันได้ตั้งตัวนั่นเอง และวันนี้ทีมงานเพื่อสุขภาพจะพาทุกคนที่กำลังสงสัยว่าแผลโดนกัดที่เป็นอยู่เกิดจากอะไร ? ใช่มดตะนอยไหม ? สังเกตได้จากอะไรบ้าง แล้วถ้าเป็นแผลจาก มดตะนอยกัด บวม คัน ขึ้นมาแล้ว อันตรายแค่ไหน และต้องปฐมพยาบาลแบบไหนถึงจะถูกวิธี !
ไม่ต้องกลัว ! โดน มดตะนอยกัด บวม คัน ปลอดภัยถ้าปฐมพยาบาลและรักษาอย่างถูกวิธี
ว่าด้วยอาการบวมคันที่เกิดขึ้น จากการถูกมดตะนอยกัดนั้น เรียกได้ว่าเป็น ภาวะอาการแพ้รุนแรง (Anaphylaxis) ซึ่งอาการที่ว่านี้สามารถเกิดขึ้นได้ตั้งแต่ 5 นาทีแรก หรือเว้นระยะนานถึง 30 นาทีหลังจากถูกกัด หลายคนอาจยังสงสัยอยู่ว่า เราจะดูได้จากลักษณะไหนบ้างที่จะระบุได้ว่าเราถูกมดตะนอยเล่นงานเข้าแล้ว มาดูต่อไปพร้อมกันเลยว่ามีอาการอะไรที่บ้างนะที่สังเกตได้ด้วยตัวเอง
จุดสังเกตอาการหลังถูกมดตะนอยกัด
เบื้องต้นทุกคนอาจทราบกันอยู่แล้วว่า แผลจากการโดนมดตะนอยกัด บวม คัน อย่างแน่นอน แต่คราวนี้เรามาเจาะลึกกันให้ชัดมากยิ่งขึ้นว่า อาการที่ว่าบวมนั้นเป็นอย่างไรกันแน่
ลักษณะแผลหลังจากถูกมดตะนอยกัด บวม คัน นั้นจะเป็นผื่นแดงขึ้นตามร่างกาย โดยอาการนี้เรามีโอกาสเป็นกันได้มากถึง 85 – 90% และสามารถส่งผลไปยังระบบร่างกายส่วนอื่นได้เช่นกัน เช่น ทำให้รู้สึกคลื่นไส้อาเจียน ปวดท้อง และท้องเสีย
อย่างไรก็ดี ถ้าอาการหลังจากถูกมดตะนอยกัดเริ่มรุนแรงมากขึ้น แน่นอนว่าจะส่งผลถึงการหายใจ เราจะเริ่มรู้สึกหายใจไม่สะดวก อึดอัด เกิดอาการแน่นหน้าอก หรือความดันเลือดลดลง อาการเหล่านี้บอกเลยว่าต้องพบแพทย์เพื่อรักษาอย่างทันท่วงที ไม่อย่างนั้นอาจอันตรายถึงชีวิตได้
เกร็ดสุขภาพ : ทุกคนคงรู้จักมดกันเป็นอย่างดี แต่หลายคนอาจไม่รู้ว่ามดตะนอยหน้าตาเป็นยังไง ซึ่งสังเกตได้จาก ลักษณะลำตัวเรียวยาว ทั้งตัวของมันจะมีสีดำออกไปทางน้ำตาล หรือบางตัวอาจมีจุดเด่นคือ ลำตัวถึงหัวเป็นสีส้ม มักพบได้ในสภาพแวดล้อมที่มีต้นไม้แห้งตาย รวมถึงเป็นไปได้ว่าต้องระวังมากขึ้นในช่วงหน้าฝน เพราะมดตะนอยอาจหนีน้ำเข้ามาอยู่ในบ้านคน
3 วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้นทำง่ายใช้ได้จริง
หากเป็นแมลงทั่วไป ก็อาจจะใช้ สมุนไพรรักษาแมลงกัดต่อย ได้ แต่มดตะนอยกัดมีวิธีปฐมพยาบาลที่ต่างออกไป เมื่อมีอาการหลังจากโดนมดตะนอยกัด บวม คัน ขึ้นมาแล้ว หลักๆ สิ่งที่กระตุ้นให้เกิดอาการขึ้นมานั่นก็คือ เหล็กในและต่อมน้ำพิษจากตัวมดตะนอยที่ออกมาขณะกัดเรา ทำให้รู้สึกเจ็บและปวดที่แผล
ดังนั้นเราควรดึงเหล็กในออกจากบริเวณที่ถูกกัดให้เร็วที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ เพราะว่าถ้าปล่อยเอาไว้เพียงแค่สองหรือสามนาที กล้ามเนื้อส่วนนั้นจะหดตัว เหล็กในก็จะฝังลึกเข้าไปมากกว่าเดิม ส่งผลให้ปล่อยน้ำพิษออกมามากขึ้น จุดนี้เองที่ทำให้อาการบนผิวหนัง กลายเป็นขั้นรุนแรงที่อาจทำให้ช็อกและถึงแก่ชีวิตได้เลย เพราะฉะนั้น เตรียมจดวิธีปฐมพยาบาลเผื่อเกิดเหตุ และเอาไปใช้ได้จริงกันเลย ทั้งหมด 3 ขั้นตอนง่ายๆ
- เริ่มด้วยการเอาเหล็กไนออกจากร่างกายเรา ใช้มีดขูดออก หรือถ้าใครใจไม่กล้าพอก็ใช้เทปใสปิดทับเพื่อดึงออกก็ได้เช่นเดียวกัน
- ทำความสะอาดแผลที่ถูกมดตะนอยกัดทันที โดยล้างด้วยน้ำเปล่ากับสบู่ หลังจากนั้นเช็ดแผลให้แห้ง
- ตามด้วยยาฆ่าเชื้อชนิดทา แต่ถ้ายังรู้สึกปวดมากให้ประคบด้วยความเย็น
ทั้งนี้ ถ้ายังมีอาการบวมแดงหลงเหลืออยู่ สามารถรักษาได้ด้วย Antihistamine cream โดยทาลงไปบริเวณที่ถูกมดตะนอยกัด
วิธีการร้กษาหลังถูกมดตะนอยกัด
เมื่อถูกมดตะนอยกัด บวม คัน เกิดอาการแพ้ขึ้นผื่นคัน ปวดแผล แค่การปฐมพยาบาลก็ถือว่าเพียงพอแล้ว แต่ถ้าไม่ได้จบที่แค่มดตะนอยกัด บวมคันเพียงอย่างเดียว เพราะอาการหนักถึงขั้นแน่นหน้าอก หายใจไม่ออก รู้สึกอยากอาเจียน แนะนำว่าต้องรีบไปพบแพทย์
แต่ขั้นต้นให้ใช้สายรัดเหนือบริเวณแผลที่ถูกกัด ถ้ามึนหัวให้นอนราบ โดยนอนให้ศีรษะเอนสูง เพื่อที่จะได้หายใจสะดวกขึ้น หลังจากนั้นรีบนำส่งโรงพยาบาลเพื่อหาทางรักษาที่เหมาะสม
ในกรณีที่อาการรุนแรงแบบนี้ แพทย์อาจประเมินและฉีดยาที่มีชื่อว่า อิพิเนฟริน (Epinephrine) หรืออะดรีนาลีน (Adrenaline) เพิ่มความดันและออกซิเจน ทั้งนี้ผู้ป่วยบางคนอาจต้องพกยาฉีด หากเกิดอาการจะได้ใช้ในทันที
เกร็ดสุขภาพ : ข้อมูลที่ว่ามดตะนอยเพียงแค่ตัวเดียวสามารถทำให้เราเสียชีวิตได้ เป็นเรื่องที่เกิดขึ้นจริง! แต่มีโอกาสเกิดน้อยมากๆ เพียงแค่หนึ่งในล้านคนเท่านั้น ซึ่งเกิดจากการแพ้สารที่ปล่อยออกมาที่เรียกว่า Anaphylaxis แต่พิษจากมดตัวเดียวไม่รุนแรงขนาดนั้น อาจขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายของแต่ละคนเป็นหลัก
หลังจากที่ไม่รู้ว่าแผลหรือผื่นที่เป็นอยู่โดนเจ้าตัวไหนกัดกันแน่ ตอนนี้คงจะระบุต้นเหตุถูกตัวกันแล้ว ว่าเป็นแผลจากมดตะนอยกัด บวมคันที่หลายคนอาจไม่เคยเป็นกันมาก่อน แต่ถึงอย่างไรก็ตามมดตะนอยกัด บวม คัน แค่ไหนถ้าสังเกตได้ไว และรู้วิธีปฐมพยาบาลอย่างถูกต้อง และไปพบแพทย์หากมีอาการขั้นรุนแรง รับรองว่าหายห่วงแน่นอนค่ะ ไม่น่าเชื่อว่าแมลงตัวเล็กๆ แบบนี้ จะทำให้เราบาดเจ็บได้ นอกจากจะโดนมัดกัดแล้ว เจ้ามดตัวน้อยยังสามารถเข้าไปอยู่ในร่างกายเราได้ด้วยนะคะ ต้องระวังให้ดีเลยค่ะ (อ่านเพิ่มเติม มดเข้าหู อาการเป็นยังไง) กันเพิ่มเติมได้เลยค่ะ
อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก : nih.dmsc.moph.go.th, si.mahidol.ac.th, my.clevelandclinic.org, doctor.or.th
Featured Image Credit : Nationtv
ติดตามเราได้ที่ … เฟสบุ๊ค : เกร็ดสุขภาพ
