“เพื่อสุขภาพ” ชุมชนสุขภาพ เรื่องราวตรงใจ ตอบโจทย์ทุกช่วงวัย รุ่นไหนก็รัก ♡

เลือดข้น ต้องกินอะไร ? อาหารที่เหมาะกับคนเลือดข้นมีอะไรบ้าง ? พร้อมวิธีดูแลตัวเอง !

โรคเกี่ยวกับระบบเลือดนั้นมีอยู่หลายแบบ บางคนอาจจะคุ้นเคยกับภาวะโลหิตจางมากกว่า แต่ทั้งนี้ ก็มีภาวะเลือดข้นหรือเลือดหนืดด้วยเช่นกัน ซึ่งเกิดจากการมีเซลล์เม็ดเลือดในจำนวนที่มากผิดปกติ ทำให้เลือดมีความข้นหนืด และไหลเวียนไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกายได้ไม่ดีเท่าที่ควร ซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพ เพราะเสี่ยงที่จะเกิดลิ่มเลือดอุดตัน และเสี่ยงต่อภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันได้ด้วย ซึ่งนอกจากการรักษาทางการแพทย์แล้ว การรับประทานอาหารที่เหมาะสม ก็จะช่วยปรับสมดุลความเข้มข้นของเลือดในร่างกายได้ด้วยเช่นกัน ดังนั้นในบทความนี้ เพื่อสุขภาพจะพาไปดูกันว่าคน เลือดข้น ต้องกินอะไร ถึงจะเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพ จะได้เลือกกินให้ถูก และส่งผลดีต่อร่างกายค่ะ

คนเลือดข้น ต้องกินอะไร ? ชวนดูอาหารการกิน และวิธีดูแลตัวเองกัน !

เลือดข้น หรือภาวะเลือดหนืด เป็นสภาวะที่เลือดมีความหนืดมากกว่าปกติ ส่งผลให้การไหลเวียนเลือดในร่างกายไม่สะดวก เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือดและโรคหัวใจและหลอดเลือด การรับประทานอาหารที่เหมาะสมจึงมีบทบาทสำคัญในการป้องกันและบรรเทาภาวะนี้ เรามาดูรายละเอียดเกี่ยวกับภาวะเลือดข้น พร้อมแนะนำอาหารและวิธีการดูแลตนเองเพื่อรักษาสมดุลของเลือดให้อยู่ในภาวะปกติกันค่ะ

เลือดข้น คืออะไร ?

ก่อนจะไปพูดถึงอาหารที่เหมาะกับคนเลือดข้น เรามารู้จักภาวะเลือดข้นกันก่อนดีกว่าค่ะ ภาวะเลือดข้น หรือ Polycythemia เป็นโรคเลือดชนิดหนึ่งที่พบได้ไม่บ่อยนัก ผู้ที่มีภาวะเลือดข้นจะมีเซลล์เม็ดเลือดในจำนวนที่มากผิดปกติ โดยเฉพาะเซลล์เม็ดเลือดแดง (อ่านเพิ่มเติม เม็ดเลือดแดง หน้าที่) ส่งผลทำให้เลือดของเราข้นและหนืดขึ้น ซึ่งสามารถนำไปสู่ความเสียหายของเนื้อเยื่อและอวัยวะต่างๆ ได้ รวมถึงเพิ่มความเสี่ยงต่อปัญหาสุขภาพอื่นๆ ได้ เช่น เกิดลิ่มเลือดอุดตัน มีความดันโลหิตสูง หัวใจทำงานหนัก เสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจโต และเสี่ยงที่จะเป็นโรคหลอดเลือดสมองได้ ภาวะเลือดข้น เกิดจาก 2 สาเหตุหลักๆ ด้วยกันคือ

1. ไขกระดูกมีการผลิตเซลล์เม็ดเลือดที่ผิดปกติ ซึ่งมักเกี่ยวข้องกับความผิดปกติของสารพันธุกรรม JAK2 ทำให้ไขกระดูกผลิตเซลล์เม็ดเลือดแดงในปริมาณที่มากเกินปกติ รวมถึงมีการผลิตเซลล์เม็ดเลือดขาวและเกล็ดเลือดที่มากผิดปกติด้วยเช่นกัน ทำให้เลือดในร่างกายมีความข้นหนืดมากขึ้น
2. ร่างกายมีการผลิตฮอร์โมนอีริโทโพอิติน (Erthropoietin) ในปริมาณที่มากเกินไป ในกรณีนี้ อาการเลือดข้น อาจเกิดจากโรคอื่นๆ ที่ส่งผลกระทบต่อการผลิตฮอร์โมนดังกล่าว เช่น โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ทำให้ออกซิเจนไปเลี้ยงเนื้อเยื่อตามส่วนต่างๆ ของร่างกายได้ไม่เพียงพอ และมีการผลิตฮอร์โมนอีริโทโพอิตินมากขึ้น ซึ่งทำให้เกิดภาวะเลือดข้นตามมา

ทั้งนี้ ภาวะเลือดข้น เกิดจากสาเหตุอื่นๆ ได้ด้วย เช่น การมีน้ำหนักตัวที่มากเกิน การสูบบุหรี่ หรือดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมาก มีการใช้ยาขับปัสสาวะ หรือมีภาวะขาดน้ำในร่างกาย เป็นต้น ซึ่งโรคเลือดข้นมักพบในผู้ชายมากกว่าผู้หญิง และส่วนใหญ่พบในผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป แต่ในบางรายก็อาจเกิดขึ้นก่อนได้เช่นกัน หากเสี่ยงที่จะมีภาวะเลือดข้น ก็อาจเสี่ยงทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรงตามมาได้ นั่นก็คือการเกิดลิ่มเลือดอุดตัน โดยเฉพาะผู้ที่มีอายุมากกว่า 60 ปี หรือมีประวัติของการเกิดลิ่มเลือดอุดตันมาก่อน เป็นโรคเบาหวานหรือความดันโลหิตสูง รวมถึงพฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น การสูบบุหรี่ และการกินอาหารที่มีคอเลสเตอรอลสูง ดังนั้น การดูแลตนเองจึงเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะการเลือกรับประทานอาหารที่จะช่วยบรรเทาภาวะเลือดข้นได้

เกร็ดสุขภาพ : คนที่มีอาการเลือดข้น จะมีลักษณะอาการแตกต่างกันไป ซึ่งอาการที่พบก็ได้แก่ รู้สึกอ่อนแรง อ่อนเพลีย ขาดพลังงาน เมื่อยล้า ปวดหัว เวียนหัว หายใจถี่และหายใจลำบากขณะนอนราบ มีเหงื่อออกตอนกลางคืน มีปัญหาการมองเห็น เช่น มองเห็นภาพซ้อน ตาพร่ามัว และมีจุดบอด หรือบางคนมีอาการเลือดกำเดาไหล มีเลือดออกที่เหงือก ประจำเดือนมามากเกินไป และไอเป็นเลือด ซึ่งอาการเหล่านี้จะเหมือนกับคล้ายกับผิดปกติทางสุขภาพอื่นๆ ด้วย เพื่อให้แน่ใจควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจดูอาการให้แน่ชัดอีกครั้งนะคะ

เลือดข้น ต้องกินอะไรดี ? ชวนดูอาหารที่เหมาะกับคนเลือดข้น ช่วยบำรุงสุขภาพได้ดี

ถ้ามีภาวะเลือดข้น กินอะไรดี ? สำหรับคนที่มีภาวะเลือดข้นนั้น ควรกินอาหารให้ครบ 5 หมู่ ได้แก่ ธัญพืช โปรตีน ไขมัน ผัก ผลไม้ และต้องเลือกกินอาหารที่มีไขมันต่ำ เช่น เนื้อสัตว์ไม่ติดมันอย่างอกไก่ หมูไม่ติดมัน ปลาต่างๆ รวมถึงนมไขมันต่ำด้วย เพื่อไม่ให้ร่างกายได้รับคอเลสเตอรอลที่มากเกินไป และปริมาณแคลอรี่ที่กินเข้าไปในแต่ละวันต้องเหมาะสม เพื่อรักษาน้ำหนักให้คงที่และมีร่างกายแข็งแรง และควรดื่มน้ำมากๆ อย่างน้อยวันละ 8 – 10 แก้วเพื่อปรับสมดุลของเหลวในร่างกาย เพื่อให้เลือดไหลเวียนได้สะดวกมากขึ้น ทั้งนี้ มีอาหารที่ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนโลหิตให้ดีขึ้น เพื่อให้คนเลือดหนืดมีสุขภาพที่ดีขึ้นได้ ไปดูกันเลยค่ะว่ามีอะไรบ้าง

1. แก้วมังกรสีแดง

แก้วมังกรสีแดงเป็นผลไม้ที่มีใยอาหารสูง ทั้งยังมีโปรตีนอีกด้วย อุดมไปด้วยธาตุเหล็กที่ช่วยบำรุงเลือดได้ดี ช่วยให้เลือดไหลเวียนได้ดีขึ้น ทั้งยังช่วยบำรุงผิวพรรณ แล้วก็ช่วยให้ขับถ่ายสะดวกขึ้นด้วย

2. กล้วย

กล้วยเป็นผลไม้ที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง ในกล้วยนั้นมีแมกนีเซียมสูง ช่วยในเรื่องการทำงานของหัวใจ แม้จะไม่ได้ช่วยบำรุงเลือดโดยตรง แต่การกินกล้วยเป็นประจำจะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคลูคีเมียหรือมะเร็งเม็ดเลือดขาวได้ ทั้งยังช่วยให้อิ่มท้อง มีใยอาหารที่ดีต่อระบบขับถ่าย เป็นผลไม้ที่หาซื้อได้ง่าย ราคาย่อมเยาและดีต่อสุขภาพมากๆ ค่ะ

3. แตงโม

เลือดข้น ต้องกินอะไร ? แนะนำให้กินแตงโมเลยค่ะ แตงโมเป็นผลไม้ที่มีน้ำมาก การกินแตงโมสามารถช่วยให้ระบบการไหลเวียนโลหิตดีขึ้นได้ ในแตงโมมีกรดอะมิโนที่ชื่อว่า Citruline ซึ่งดีต่อระบบไหลเวียนเลือดในร่างกายของเรา ทั้งยังทำให้เส้นเลือดคลายตัวและมีความยืดหยุ่นมากขึ้น ทำให้เลือดไหลเวียนได้สะดวก ประกอบกับมีกรดอะมิโน Arginine ที่ช่วยให้ร่างกายผลิตเม็ดเลือดที่สมบูรณ์ยิ่งขึ้น ช่วยป้องกันภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตาย และยังช่วยป้องกันภาวะหลอดเลือดแข็งตัวอีกด้วย

4. เชอร์รี่

ในเชอร์รี่มีโพแทสเซียมปริมาณสูง ช่วยในการปรับสมดุลเกลือแร่ในร่างกายได้เป็นอย่างดี ทำให้ความกันเลือดเป็นปกติ ทั้งยังช่วยให้ระบบไหลเวียนเลือดดีขึ้น นอกจากนี้ เชอร์รี่ยังมีสารต้านอนุมูลอิสระสูง ดีต่อผิวพรรณของเราและยังช่วยป้องกันโรคหวัดอีกด้วยค่ะ

5. ทับทิม

ทับทิมเป็นผลไม้ที่ช่วยบำรุงหัวใจ ช่วยบำรุงเลือด ช่วยต้านเบาหวาน ช่วยทำให้ระบบการไหลเวียนโลหิตของเรามีคุณภาพมากขึ้น เพราะทับทิมมีคุณบัติช่วยควบคุมคอเลสเตอรอลได้ และยังช่วยป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจตีบได้ด้วย

6. พริก

ในพริกมีสารแคปไซซินซึ่งมีประโยชน์ต่อระบบไหลเวียนโลหิตของเรา เพราะสารชนิดนี้ช่วยให้หลอดเลือดเกิดการขยายตัวและมีความยืดหยุ่นมากขึ้น ทำให้เลือดในร่างกายไหลเวียนได้ดีขึ้น ที่สำคัญคือ ยังช่วยละลายลิ่มเลือดและลดการจับกลุ่มของเกล็ดเลือดได้ด้วย

7. กระเทียม

เลือดข้น ต้องกินอะไร ? อีกอย่างที่น่าสนใจก็คือ กระเทียมค่ะ เพราะมีประโยชน์ต่อระบบเลือดในร่างกายหลายประการ ในกระเทียมมีสารที่ชื่อว่า อัลลิซิน ซึ่งมีคุณสมบัติช่วยเพิ่มภูมิคุ้มกันในร่างกาย ช่วยต้านการอักเสบ และยังช่วยลดการแข็งตัวของเลือด ช่วยให้หลอดเลือดมีความยืดหยุ่นมากขึ้น และยังช่วยลดความเสี่ยงการอุดตันในหลอดเลือดอีกด้วย

8. แซลมอน

ถ้าเป็นอาหารประเภทโปรตีนสำหรับคนเลือดข้นนั้น แนะนำว่าควรกินปลาแซลมอนเลยค่ะ ปลาแซลมอนมีไขมันชนิดดีอย่างกรดไขมันโอเมก้า 3 ในปริมาณสูง ซึ่งกรดไขมันโอเมก้า 3 จะช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลได้ ทั้งยังช่วยให้เลือดไหลเวียนในร่างกายได้เป็นอย่างดี เพื่อให้เลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ในร่างกายได้ดีขึ้น

9. โกโก้หรือดาร์กช็อกโกแลต

ทั้งดาร์กช็อกโกแลตและโกโก้ ประโยชน์คือ มีสารฟลาโวนอยด์ที่ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดได้เป็นอย่างดี ช่วยให้หลอดเลือดของเราแข็งแรงและมีการขยายตัวมากขึ้น ทำให้เลือดไหลเวียนสะดวกมากขึ้น ทั้งนี้ สารฟลาโวนอยด์ยังช่วยปรับสมดุลความดันโลหิต และช่วยควบคุมไม่ให้ความดันโลหิตสูงด้วยค่ะ

จะรู้ได้อย่างไรว่าเรามีภาวะเลือดข้น ตรวจได้อย่างไร ?

ใครที่เคยมีอาการวิงเวียนศีรษะ หายใจหอบ ไอเป็นเลือด เคยเป็นลม มีอาการเจ็บหน้าอก มักจะหน้าแดง มือเท้าแดงและเลือดกำเดาไหลบ่อยๆ หากกำลังสงสัยว่าตนเองเข้าข่ายที่จะมีภาวะเลือดข้นหรือไม่ สามารถไปตรวจได้ที่โรงพยาบาลทั่วไป ซึ่งมีวิธีการตรวจหลักๆ 3 วิธีคือ

1. การตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด หรือ Complete Blood Count : CBC ซึ่งเป็นการตรวจวัดจำนวนของเซลล์เม็ดเลือดแดง เซลล์เม็ดเลือดขาว เกล็ดเลือด และระดับความเข้มข้นของฮีโมโกลบินในเซลล์เม็ดเลือดแดง รวมถึงปริมาณของเซลล์เม็ดเลือดแดง เพื่อที่จะได้ทราบว่า อยู่ในระดับปกติหรือไม่ 
2. การตรวจสเมียร์เลือด หรือ Blood Smear ซึ่งจะแสดงลักษณะของเซลล์เม็ดเลือดแดง ทำให้สามารถตรวจพบเซลล์เม็ดเลือดที่ผิดปกติที่อาจมีความเกี่ยวข้องกับโรคนี้ได้ 
3. การตรวจอีริโทโพอิติน หรือ Erythropoietin Test ในผู้ที่มีภาวะเลือดข้นอาจมีจำนวนของฮอร์โมนอีริโทโพอินในเลือดผิดปกติ ซึ่งการตรวจเช็กจะทำให้ทราบได้ว่าเป็นโรคนี้หรือไม่

เลือดข้น ดูแลตัวเองอย่างไรดี ?

1. ออกกำลังกายเป็นประจำ

การออกกำลังกายในระดับปานกลาง เช่น การเดิน สามารถช่วยให้เลือดไหลเวียนได้ดีขึ้น ซึ่งการออกกำลังกายเป็นประจำจะช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดลิ่มเลือดได้ รวมถึงการเหยียดขาและข้อเท้าเป็นประจำก็จะช่วยเพิ่มการไหลเวียนโลหิตได้ดีขึ้นด้วย

2. งดการสูบบุหรี่

เพราะการสูบบุหรี่อาจทำให้หลอดเลือดตีบตัน และเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะหัวใจวายหรือโรคหลอดเลือดสมองที่เกิดจากลิ่มเลือดได้

3. หลีกเลี่ยงสภาพแวดล้อมที่มีออกซิเจนต่ำ

การใช้ชีวิตบนที่สูง เช่น บนเขา บนดอย หรือการไปเล่นสกี หรือปีนเขาบนภูเขา ทำให้ระดับออกซิเจนในเลือดลดลง ซึ่งทำให้เลือดไหลเวียนได้ไม่ดีเท่าที่ควร และเสี่ยงที่จะเป็นอันตรายได้

4. หลีกเลี่ยงอุณหภูมิที่สูงเกินไป – ต่ำเกินไป

ผู้ที่มีภาวะเลือดข้นมักมีระบบไหลเวียนโลหิตที่ไม่ค่อยดีเท่าไหร่นัก ทำให้ร่างกายไวต่ออุณหภูมิภายนอก ทั้งอุณหภูมิที่ร้อนและเย็นจัด ซึ่งอาจส่งผลต่อสุขภาพได้ จึงควรดูแลตัวเองให้ร่างกายมีอุณหภูมิปกติอยู่เสมอ ในสภาพอากาศหนาวเย็น ให้สวมเสื้อผ้าที่อบอุ่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งมือและเท้าต้องอุ่นอยู่เสมอ ส่วนในสภาพอากาศร้อน ให้ป้องกันตัวเองจากแสงแดดและดื่มน้ำปริมาณมาก เพราะอาจเสี่ยงต่อการเป็นลมแดดหรือเกิด heat stroke ได้

5. เลี่ยงการอาบน้ำอุ่น

ผู้ที่มีภาวะเลือดข้นมักจะมีอาการคันตามผิวหนังร่วมด้วย จึงควรหลีกเลี่ยงการอาบน้ำอุ่นเพื่อป้องกันการระคายเคืองของผิว และหากเกิดอาการคันสามารถทาครีมบำรุงหรือใช้ยาต้านฮีสตามีน (ยาแก้แพ้) ได้ และระวังอย่าเกาเพราะจะทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อทางผิวหนังได้ค่ะ

6. ดื่มน้ำให้มากขึ้น

การดื่มน้ำเป็นการเพิ่มของเหลวในร่างกาย จะช่วยลดความหนืดของเลือดได้ และทำให้เลือดไหลเวียนได้ดีขึ้น ในกรณีที่เลือดหนืดเพราะมีของเหลวน้อยเกินไป ทั้งนี้ การดื่มน้ำมากๆ ดีต่อสุขภาพหลายประการ ช่วยให้ผิวพรรณสดใส และช่วยเติมความสดชื่นให้กับร่างกายอีกด้วย

เกร็ดสุขภาพ : หากเป็นอาการเลือดข้นที่เกิดจากปริมาณน้ำเลือดหรือพลาสมาในเลือดลดลง สามารถแก้ไขได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมต่างๆ เช่น ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ดื่มน้ำมากๆ และหลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอออล์ ไม่ควรสูบุหรี่ และควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาชนิดต่างๆ เช่น ยาขับปัสสาวะ เพราะอาจทำให้น้ำในร่างกายน้อยลงและส่งผลให้เลือดหนืดได้

เลือดข้น รักษาได้อย่างไรบ้าง ?

หลังจากที่ได้รู้วิธีการดูแลตัวเอง ทั้งอาหารการกิน และการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมต่างๆ แล้ว เรามาดูแนวทางการรักษากันบ้างค่ะ โรคเลือดข้นนั้นไม่สามารถรักษาให้หายขาด แต่สามารถประคองอาการไม่ให้เกิดภาวะรุนแรงได้ โดยการรักษาจะมุ่งเน้นไปที่การลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนเป็นหลัก ซึ่งอาจช่วยบรรเทาอาการได้ ดังนี้

1. ถ่ายเลือด

การรักษาที่พบบ่อยที่สุดคือการถ่ายเลือดให้บ่อยครั้ง ซึ่งจะคล้ายกับการบริจาคเลือด วิธีนี้จะช่วยลดปริมาณเลือดและลดจำนวนเซลล์เม็ดเลือดส่วนเกิน ซึ่งจะต้องถ่ายเลือดบ่อยแค่ไหนนั้น ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการของแต่ละคน

2. ใช้ยาลดจำนวนเม็ดเลือดแดง

หากการถ่ายเลือดออกเพียงอย่างเดียวไม่เพียงพอ แพทย์อาจแนะนำยาที่สามารถลดจำนวนเซลล์เม็ดเลือดแดงในกระแสเลือดได้ เช่น

• ไฮดรอกซียูเรีย เป็นยาที่จะป้องกันไม่ให้ร่างกายสร้างเม็ดเลือดแดงมากเกินไป และช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดลิ่มเลือด
• อินเตอร์เฟอรอนอัลฟา ช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันแข็งแรงพอที่จะจัดการกับเซลล์ไขกระดูก และช่วยให้ร่างกายไม่สร้างเม็ดเลือดแดงมากเกินไป
• บูซัลแฟน เป็นยาที่ใช้ในการรักษาโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว

ภาวะเลือดข้นถือเป็นอาการที่ต้องใส่ใจและดูแลตัวเองเป็นอย่างดี เพราะมีความเสี่ยงที่จะเกิดโรคแทรกซ้อนและเป็นอันตรายร้ายแรงได้ ทำได้โดยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เช่น ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ รวมถึงการดูแลเรื่องอาหารการกิน กินอาหารที่มีประโยชน์ และดื่มน้ำให้เพียงพอ เสริมด้วยการรับประทานอาหารที่ช่วยให้ระบบการไหลเวียนโลหิตในร่างกายดีขึ้น ก็จะช่วยบรรเทาอาการรุนแรงได้ คนเป็นเลือดข้น กินอะไรดี ? ตอนนี้ก็ได้ทราบกันไปแล้ว ถ้าหากใครที่มีภาวะเลือดข้นอยู่ล่ะก็ ควรดูแลตัวเองอย่างเหมาะสม รวมถึงไปพบแพทย์เพื่อตรวจความเข้มข้นของเลือดอยู่เป็นประจำเพื่อติดตามอาการ จะได้มีสุขภาพที่แข็งแรงและไม่เสี่ยงต่อการเกิดอาการรุนแรงได้นะคะ

ติดตามเราได้ที่ … เฟสบุ๊ค : เกร็ดสุขภาพ