“เพื่อสุขภาพ” ชุมชนสุขภาพ เรื่องราวตรงใจ ตอบโจทย์ทุกช่วงวัย รุ่นไหนก็รัก ♡
แพ้แลคโตส คืออะไร ? อาการเป็นแบบไหน ถึงเรียกว่าแพ้ ?!
การแพ้นมนั้นเป็นเรื่องปกติมาก เพราะมีประชากรประมาณ 75% ของโลกที่มีปัญหานี้ ผู้ที่มีอาการแพ้จะไม่สามารถย่อยน้ำตาลหรือแลคโตสในนมได้อย่างเต็มที่ ส่งผลให้มีปัญหาทางเดินอาหารเมื่อกินผลิตภัณฑ์นมเข้าไป และเกิดอาการท้องร่วง มีแก๊ส และท้องอืดได้ ภาวะนี้เรียกอีกอย่างว่า malabsorption ของแลคโตส มักไม่เป็นอันตราย แต่อาจทำให้ไม่สบายตัวและส่งผลเสียต่อคุณภาพชีวิตได้ และเพื่อรู้จักกับอาการ แพ้แลคโตส ให้ดีขึ้น เรามีรายละเอียดสำคัญเกี่ยวกับเรื่องนี้ รวมถึงการดูแลตัวเองและวิธีรักษามาแนะนำกันค่ะ
การแพ้แลคโตสคืออะไร ? ใครบ้างที่เป็นได้ มาดูอาการเพื่อเช็กตัวเองกัน
การแพ้แลคโตส หรือที่เราเรียกกันง่ายๆ ว่าแพ้นมนั้น เป็นโรคทางเดินอาหารที่เกิดจากความสามารถในการย่อยแลคโตส ซึ่งเป็นคาร์โบไฮเดรตหลักในผลิตภัณฑ์นม ผู้ที่มีอาการแพ้เพราะร่างกายไม่ได้ผลิตเอนไซม์แลคเตสเพียงพอซึ่งจำเป็นต่อการย่อยแลคโตส การที่เอนไซม์ที่ผลิตในลำไส้เล็กของคุณน้อยเกินไปมักเป็นสาเหตุของการแพ้ เมื่อบริโภคผลิตภัณฑ์นมหรือที่มีนมเป็นส่วนผสมเข้าไป จึงทำให้เกิดอาการต่างๆ ได้แก่ ท้องอืด ท้องร่วง และปวดมวนท้อง แต่คนส่วนใหญ่ที่เป็นนั้นสามารถจัดการกับภาวะนี้ได้โดยไม่ต้องงดอาหารจากนมทั้งหมด
แลคโตสยังพบได้ในน้ำนมแม่และเกือบทุกคนเกิดมาพร้อมความสามารถในการย่อยอาหาร ทำให้เป็นเรื่องยากมากที่จะพบการแพ้ในเด็กที่อายุต่ำกว่าห้าขวบ และหากคุณแพ้จำเป็นต้องจำกัดหรือหลีกเลี่ยงนมและผลิตภัณฑ์จากนมอื่นๆ แต่คุณยังต้องได้รับแคลเซียมและวิตามินดีเพียงพอ เพราะสารอาหารทั้งสองอย่างนี้มีความสำคัญต่อสุขภาพกระดูกของคุณ
เกร็ดสุขภาพ : อาหารประเภทใดบ้างที่มีแลคโตส แลคโตสพบได้ในผลิตภัณฑ์จากนม ได้แก่ นมวัวทุกประเภท และนมแพะ แม้ว่าประโยชน์ของนมแพะจะมีมากแต่ก็ควรหลีกเลี่ยง นอกจากนี้ยังรวมถึง ชีส ไอศกรีม โยเกิร์ต และเนย รวมถึงอาหารที่มีผลิตภัณฑ์จากนมเป็นส่วนประกอบก็อาจมีแลคโตส เช่น บิสกิต คุกกี้ เค้ก ขนมปัง และขนมอบบางชนิด ช็อคโกแลต ลูกกวาด
ซีเรียล ซุป ซอสสำเร็จรูป เนื้อสัตว์แปรรูป เช่น แฮมหรือไส้กรอก อาหารสำเร็จรูป ซอสเกรวี่ ของหวานต่างๆ อย่างคัสตาร์ด ตลอดจนถึงเครื่องดื่มอย่างชากาแฟที่มีนมเป็นส่วนผสมด้วย
อะไรทำให้เกิดการแพ้แลคโตส ?
อาการนี้เกิดขึ้นเมื่อลำไส้เล็กสร้างเอนไซม์ที่เรียกว่าแลคเตสไม่เพียงพอ ร่างกายของคุณต้องการแลคเตสเพื่อย่อยสลายหรือย่อยแลคโตส อาการมักเกิดขึ้นในช่วงวัยรุ่นหรือผู้ใหญ่ คนส่วนใหญ่ที่มีอาการแพ้ประเภทนี้สามารถกินนมหรือผลิตภัณฑ์จากนมได้โดยไม่มีปัญหารุนแรง แต่บางครั้งลำไส้เล็กจะหยุดสร้างแลคเตสหลังจากเจ็บป่วยระยะสั้น เช่น ไข้หวัดในกระเพาะอาหาร หรือเป็นส่วนหนึ่งของโรคตลอดชีวิต เช่น โรคซิสติก ไฟโบรซิส หรือลำไส้เล็กบางครั้งหยุดสร้างแลคเตสหลังการผ่าตัดเพื่อเอาส่วนของลำไส้เล็กออก ในกรณีเหล่านี้ ปัญหาการแพ้อาจเป็นได้ทั้งแบบถาวรและแบบชั่วคราว
อาการที่พบ
อาการของการแพ้แลคโตสอาจไม่ถึงขั้นรุนแรง ขึ้นอยู่กับปริมาณแลคเตสที่ร่างกายผลิต อาการมักจะเริ่ม 30 นาทีถึง 2 ชั่วโมงหลังจากที่คุณกินหรือดื่มผลิตภัณฑ์นมเข้าไป อาการที่พบนั้น มีดังนี้
- ท้องอืด
- ปวดท้อง หรือปวดเกร็งที่ท้อง
- มีเสียงดังก้องในท้อง
- มีแก๊สในท้อง
- ถ่ายเหลว หรือท้องเสีย
- คลื่นไส้ และบางครั้งอาเจียน
นอกจากนี้ในบางคนยังรู้สึกปวดท้องแบบเร่งด่วนที่จะไปห้องน้ำในทันที รวมถึงอาจปวดท้องส่วนล่างและท้องผูกเป็นครั้งคราว ซึ่งอาการท้องร่วงเกิดขึ้นเนื่องจากแลคโตสที่ไม่ได้ย่อยในลำไส้เล็กของคุณ ทำให้น้ำเคลื่อนเข้าสู่ทางเดินอาหาร เมื่อถึงลำไส้แลคโตสจะถูกหมักโดยแบคทีเรียในลำไส้ ทำให้เกิดกรดไขมันสายสั้นและแก๊ส นอกจากท้องร่วงแล้วยังตามมาด้วยอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และปวดท้อง และความรุนแรงของอาการอาจแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับว่าคุณสามารถทนต่อแลคโตสได้มากแค่ไหนและกินเข้าไปมากแค่ไหนด้วยค่ะ
การดูแลตัวเองง่ายๆ
หลายคนที่มีแก๊ส ปวดท้อง ท้องอืด และท้องร่วง อาจสงสัยว่าตนเองไม่ทนต่อแลคโตส วิธีตรวจสอบที่ดีที่สุดคือหลีกเลี่ยงการกินนมและผลิตภัณฑ์จากนมทั้งหมดเพื่อดูว่าอาการของคุณหายไปหรือไม่ หากเป็นเช่นนั้น คุณอาจลองเพิ่มผลิตภัณฑ์นมในปริมาณเล็กน้อยเพื่อดูว่าอาการของคุณกลับมาไหม แต่หากคุณรู้สึกไม่สบายท้องหลังจากดื่มนม 1 แก้ว คุณอาจไม่มีอาการแพ้ แต่ถ้าคุณรู้สึกไม่สบายท้องทุกครั้งที่กินนม ไอศกรีม หรือผลิตภัณฑ์จากนมอื่นๆ นั่นหมายความว่าคุณอาจมีอาการแพ้แลคโตสแล้วหล่ะค่ะ รวมถึงบางครั้งคนที่ไม่เคยมีปัญหากับนมหรือผลิตภัณฑ์จากนมมาก่อนก็มีอาการแพ้ในทันใดได้ นับว่าเป็นเรื่องปกติมากขึ้นเมื่อคุณอายุมากขึ้น
มีการรักษาอย่างไร ?
ไม่มีวิธีแก้แพ้แลคโตสได้โดยตรง แต่คุณสามารถรักษาอาการได้ด้วยการจำกัดหรือหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์นม อาจเลือกนมที่มีแลคโตสลดลง หรือนมปราศจากแลคโตสที่มีจำหน่ายในท้องตลาด หรือเลือกเครื่องดื่มถั่วเหลืองแทนนมก็ได้เช่นกัน นอกจากนี้เรายังแนะนำนมที่คีโตกินได้ เช่น นมอัลมอนด์ นมพิชทาชิโอ นมจากถั่วเหล่านี้จะช่วยแก้ปัญหาแพ้นมได้ ซึ่งปัญหาการแพ้นั้นจะเป็นที่แต่ละบุคคล เพราะบางคนที่ไม่ทนต่อแลคโตสสามารถกินโยเกิร์ตได้โดยไม่มีปัญหาโดยเฉพาะโยเกิร์ตสด และผู้คนส่วนใหญ่ที่แพ้จะรู้จักร่างกายของตนดีพอว่าอาการหนักแค่ไหน และควรเลี่ยงอาหารอะไรเพื่อหลีกเลี่ยงอาการได้
เกร็ดสุขภาพ : การหลีกเลี่ยงแลคโตสหมายถึงการหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์นมที่เป็นแหล่งโปรตีน แคลเซียม และวิตามินที่สำคัญและมีคุณค่าทางโภชนาการสูง เช่น A, B12 และ D แคลเซียมเป็นสิ่งสำคัญที่สุดสำหรับเด็ก วัยรุ่น สตรีมีครรภ์ และสตรีหลังวัยหมดประจำเดือน มีอาหารที่ไม่ใช่นมจำนวนมากที่มีแคลเซียมและดีต่อกระดูกของคุณ ได้แก่ บร็อคโคลี่ กระเจี๊ยบเขียว คะน้า กระหล่ำปลี ปลาซาร์ดีน และปลาแซลมอน รวมถึงผลิตภัณฑ์จากถั่วเหลืองเพื่อเสริมแคลเซียม เช่น เครื่องดื่มจากถั่วเหลืองและเต้าหู้ เป็นต้น ส่วนนมสำหรับแม่ตั้งครรภ์หากคุณแม่มีอาการแพ้แลคโตสอยู่ก่อนแล้ว แนะนำให้ดื่มนมถั่วเหลืองแทนค่ะ
โดยปกติแล้วอาการแพ้แลคโตสมักจะไม่รุนแรงจนเป็นอันตราย แต่อาจทำให้คุณรู้สึกเจ็บป่วยไม่สบายท้อง แต่ถ้ามีอาการท้องเสียหรือท้องร่วงแบบรุนแรง ร่วมกับอาการอาเจียนแล้วด้วยนั้น แพทย์อาจให้ยาบุสโคพานมากินเพื่อบรรเทาอาการ เพราะจะช่วยลดอาการปวดเกร็ง หรือลดการเคลื่อนไหวผิดปกติของกระเพาะอาหารและลำไส้ได้ ก็จะทำให้อาการแพ้ที่เป็นอยู่ค่อยๆ ทุเลาลงได้ค่ะ
อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก : healthline.com, healthlinkbc.ca, mayoclinic.org
ติดตามเราได้ที่ … เฟสบุ๊ค : เกร็ดสุขภาพ
